Edebiyat

Othello

İngilizlerin en ünlü tiyatro yazarı William Shakespeare’in 1604 yılında trajedi türünde yazdığı Othello adlı oyununun konusu, yıllarca Venedik Devletinin hizmetinde savaşmış, türlü kahramanlıklar göstermiş Mağripli zenci bir komutan ile Venedikli beyaz bir kızın engel tanımayan aşkları, karısını delicesine seven bu komutanın emrindeki bir subayın kara çalmaları yüzünden karısından soğuması, karısına hediye ettiği ve namus simgesi olarak gördüğü küçük bir mendili başka bir erkeğin elinde görünce aldatıldığı kuşkusuna kapılıp çok sevdiği karısını boğarak vahşice öldürmesidir. Kitap,yaşama yön verenin aslında duygular olduğunu, olayların ve kişilerin göründüklerinden farklı olabileceğini vurguluyor.

Monte Kristo

Ünlü yazar Alexandre Dumas’dan, insan hayatının anlık olaylarla nasıl değişebileceğini gösteren bir roman. Dürüst denizci Edmond Dantès’in harika bir yaşamı vardır. Fakat üç kıskanç arkadaşının kurduğu tuzakla iftiraya kurban gider ve mahkûm edilir. Hapisteyken muazzam bir servetin saklandığı bir adadan haberdar olur. Cesaret gerektiren zorlu bir firarın ardından bu servete kavuşur. O artık Edmond Dantès değil; müthiş bir servet, güç ve intikam hyle donanmış nte Kristo Kontu’dur. Monte Kristo Kontu’nda Edmond Dantès üzerinden bir hak arama ve öç hikâyesi anlatılır. 1830 Devrimi’nde de aktif rol almış biri olan Alexandre Dumas, dönemin Fransa’sında yaşanan siyasi olaylar ve iç çatışmalar hakkında da bilgi verir. Metnin gücü, ana hikayenin yanı sıra biraz da alt hikayelerin akıcılığı ve heyecanından kaynaklanır. Çünkü Dumas “okuyucuda yarattığı sabırsızlığın farkındadır. Ani sıçramalar, bir anda parlayan kılıç şakırtıları, merak unsuru yaratan sürprizler katar hikâyesine ve bir sonraki bölüm için ‘ne olacak acaba?’ sorusunu sordurmayı başarır.”

Minka Abla

Yaşamının tek amacı, insanları sevmek ve onlara yardım etmek olan yoksul bir köylü kızı, Minka Abla… Doğanın ve kendisine biçilen hayatın acımasızlığı arasında sıkışmış, fakat her şeye rağmen iyi olma savaşını sürdürmekten vazgeçmemiş bir kahraman. Yoksulluk ve sefalet içindeki insanlara kendini adayarak insanlığı yüceltmeye çabalayan, bu uğraşında sevgi dışında hiçbir dayanağı olmayan bir iyilik savaşçısı. Panait Istrati, sıadan insanların kendi çabalarıyla hayatta kalma mücadelelerini açık ve samimi bir dille sunuyor okuyucuya.

Seçme Hikayeler

Maupassant’tan Yalın ve Çarpıcı Öyküler Maupassant’ın, en sevilen hikâyeleri bu kitapta toplandı. Aşk, korku ve yalnız üzerine birçok öykünün barındığı bu kitapla, yazarın sade anlatımı ve coşkulu karakterleri okurla buluşuyor. “Hani sanki her şey, varlık ve evren sona ermek üzere gibi gelir insana. Aniden hayatın korkunç sefaleti, yalnızlık ve her şeyin boşluğu, ndini ölüme dek sürecek hayallerle avutup oyalayan yüreğin karanlık yalnızlığı fark edilir.” Olay öykücülüğünün ilk akla gelen isimlerinden birisidir, Maupassant. Her sınıftan karakterlerle, yalın ancak çarpıcı anlatımıyla, 18. y.y. Fransız toplumunun zengin bir panoramasını sunar. Yalnızlığa mahkûm olarak gördüğü insanlık, hayata karamsar bakışı, kimi zaman benimsediği saldırgan üslubuyla en gerçek haliyle dünyayı önümüze sunar. Bu kitapta toplanan hikâyeler ise bu anlamda yazarı ve sanatını tanımak için okura yapılmış açık bir davettir.

Macbeth

Yiğitlerin gözdesi olarak tanımlanan Macbeth, Norveç ordusunun isyanını bastırıp ülkesine dönerken yolda kendisini ‘Kral’ diye selamlayan üç cadıyla arasında geçen diyalogu eşine anlatır. Gelecekten haber veren cadıların söylediklerinin bir bir gerçekleşmeye başladığını gören Lady Macbeth, kocasını iktidara taşımak için vicdani değerleri hiçe sayan planlarını uygulamaya koyar.

Kurtuluş

YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! Bir İstiklal Harbi romanı olan Kurtuluş (Halâs), Mehmet Rauf’un Kurtuluş Savaşı sonrasında, aralarında Halide Edip’in de bulunduğu, birkaç arkadaşıyla beraber çıktığı İzmir yolculuğunda tanıklık ettiği olayları anlatmaktadır. Mehmet Rauf, son romanı olan Kurtuluş’ta, tanık olduğu bu olaylara olan hassasiyetini coşkun bir dille kaleme almıştır. Kurtuluş Savaşının o olağanüstü koşullarını yaşayan halkımızın, içinde bulunduğu sosyal şartların yanı sıra, iç dünyalarını da yansıtan bu eser, bir klasik niteliği kazanmıştır…

Kumarbaz

Dostoyevski vicdansız yayıncısı Stellovski’yle yaptığı sözleşme gereği Kumarbaz’ı bir ay içerisinde bitirmek zorundadır. Aksi halde gelecekteki tüm romanlarının yayın hakkını elden çıkarmış olacaktır. Acelesi yüzünden romanı kendi eliyle yazamaz ve yanına daha sonra evleneceği Anna Grigoryevna’yı alır. Kumarbaz, yirmi beş günde bitirilmiş olsa da tüm yaşama yayılmış bir deneyimin, Dostoyevski’nin kendi kumar tutkusunun ürünüdür. Stellvski, Dostoyevskzerinde oluşturduğu kâbusla bir taraftan Dostoyevski’yi, daha sonra evleneceği Anna’yla kendi kendini keşfettiği bir yolculuğa çıkarır, diğer taraftan edebiyat tarihine ölümsüz bir eser kazandırmış olur.

Kral Lear

Ölüme iyice yaklaştığına inanan Kral Lear, ülkesini üç kızı arasında paylaştırmayı düşünmektedir. Paylaşım öncesinde evlatlarından kendisini ne kadar çok sevdiklerini ifade etmelerini ister. Büyük kızlar Goneril ve Regan duygularını allayıp pullamada ustadırlar. Kral’ın küçük kızı Cordelia ise sadelikten ve dürüstlükten başka bir yol bilmemektedir. Ne var ki dürüstlüğü yüzünden babası Kral Lear’in hışmına uğrayacaktır. Baba Leare diğer iki kızının… Shakespeare trajedilerinin belki de en etkileyicisi, unutulmaz bir ibret öyküsü.

Kibarlık Budalası Sevda Dokoru

Molière’in ünlü eseri Kibarlık Budalası, 17. yüzyıl Fransası’nda, o zamanın modası haline gelmiş yapmacıklıkları ele alır. Özellikle Paris’te dikkat çekecek şekilde yükselen “kibarlık ve gösteriş” dalgasını hicvetmek üzere kaleme alınan oyun çok başarılı olur. Birer Paris hanımefendisi olmaya çalışan iki taşralı kızın düştüğü gülünç durumun anlatımındaki canlılık ve neşe, hem halkın hem de aristokrat seyircinin beğenisini kazanır. Sevda Doktoru ise, şiirselliği, komik ve delidolu öğeleriyle Molière’in komedi-bale eserleri arasında en başarılı olanıdır. Molière, Sevda Doktoru’nda dönemin doktorlarını ve tıp dünyasını eleştirirken, gerçek doktorun sevgi olduğunu vurgular.

Kelile Ve Dimne

Debşelem Şah, hikmet tutkusuyla bir maceraya atılır. Düşünde gördüğü ışığı izler. Ay ışığının yıkadığı patikada uyurgezer gibi bir gerçeğin peşindedir. Gide gide gerçek bilginin ışığına ulaşır. Yaşlı bilge Beydeba beklemektedir orada. Ve günler, belki de haftalar boyu süren söyleşiler sonda yüzlerce öykü çıkar ortaya. O gün bugündür Kelile ve Dimne, yani fabl türünün en başarılı örneklerinden biri, bilgiye tutkun insanların elindedir.

Kazaklar

Tolstoy Kazaklar’ı 30’lu yaşlarının ortasında, mutluluğu aradığı bir dönemde kaleme almıştır. Romanın kahramanı Olenin de Tolstoy gibi, Moskova’nın kibar çevreleri etrafında dönüp durmaktan sıkılmış, farklı hayatların peşine düşerek Kazaklar’ın arasında yaşamaya başlamıştır. Hayatında yepyeni bir sayfa açan Olenin’in Kazak mıyla tanışması ve bir Kazak kızına âşık olması etrafında gelişen hikâye, aynı dönemde yaşayıp birbirinden alabildiğine farklılıklar gösteren iki toplumu mukayese ederek, hayatın faklı yorumlanış biçimlerini gözler önüne serer.

Karamazov Kardeşler

Adı daima dünya edebiyatının başyapıtları arasında anılan Karamazov Kardeşler’de Dostoyevski, bir romancı olmanın ötesinde bir psikiyatr, bir feylesof, bir teolog olmaya cüret eder. Kilise ve devlet, ideolojiler ve güzellik, özgürlük ve sorumluluk gibi her zamanın sorunlarıyla, taşradaki küçük bir Rus ailesinin para, aşk, baba korkusu, kardeş kıskançlığı, itibar gibi iç sorunları arasında büyük bir ahenk ve güçle gidip gelir. Tolstoy’un “enevdiğim kitap&Ycute; dediği "Karamazov Kardeşler" Dostoyevski’nin ölümünden bir yıl önce muhteşem bir final olarak yayımlanır. (1880). Dostoyevski’nin mali ve ruhsal bir sürgünde yaşadığı Avrupa defterini kapatmış, kumar ve büyük borçlarından kurtulmuş, huzurlu ve mutlu bir aile hayatına kavuşmuş, ruhsal olgunluğun zirvesine ulaşmış olması şüphesiz eserin başarısında önemli faktörlerdir.

Kamelyalı Kadın

Gerçek bir aşkın dokunaklı ve yürek burkucu hikâyesi... Hukukçu Mösyö Armand Duval’in yolu bir gün kamelya çiçekleriyle ünlenmiş Matmazel Marguerite Gautier ile kesişir. Armand’ın kendi halinde bir hukukçu, Marguerite’in ise bir günlük çiçeklerine sıradan bir ailenin bir aylık geçim kaynağını sarf edebilecek derecede sefahat içinde bir kadın olması, bu iki gencin birbirlerine şiddetle ilgi duymalarını engellemez. Başından çen onca şeye rağmen masumiyetini kaybetmeyen Marguerite, Armand Duval sayesinde hayatında ilk defa şefkâtin izlerini görmüştür çünkü. Kamelyalı Kadın’ın naif öyküsü kuşaklardır o kadar beğenilmektedir ki birçok filme ve tiyatro oyununa konu olmuş, hatta Verdi’nin ölümsüz eseri La Traviata’ya kaynaklık etmiştir.

Jane Eyre

Charlotte Bronte’un kendi hayatından izler taşıyan eseri Jane Eyre, romantizm akımının en belirgin ve unutulmayan örneklerindendir. Zorlu bir çocukluk geçirdikten sonra öğretmen olan Jane Eyre, Bay Rochester’ın malikanesinde mürebbiye olarak göreve başlar. Zamanla Bay Rochester ile Jane Eyre yakınlaşırlar, ama evlenmelerinin önünde ciddi bir engel vardır: Rochester’ın herkesten gizlenen akıl hastası eşi. Charlotte Bronte'un şiirsel duyarlılığını keskin gözlemlerle harmanladığı ölümsüz bir başyapıt.

İvan İlyiç'in Ölümü

İvan İlyiç, önce sorgu yargıcı, sonra da hakim olarak yaptığı görevinde mutludur. İnsanların, onun ağzından çıkacak kelimelerle kaderlerinin değişmesi kendisini güçlü ve önemli hissetmesine vesile olmaktadır. Aldığı maaş yeterli olmasa da yüksek gelirli bir yaşantısı varmış görüntüsü vermeyi başardığı için de ayrıca memnundur. Her şey yolunda ve olması gerektiği gibi gitmektedir. Ta ki körbağırsağındaki ağrılar şiddetlenip bütün lezzetleri acılaştırıncaya kadar... Ölüme ilişkin yazılmış en başarılı roman olduğu tartışmasız kabul edilen İvan İlyiç’in Ölümü okuyucuya, “Ölüm hiç bu kadar yakın bir duruşla anlatılmamıştı.” dedirtecek denli dev bir Tolstoy klasiği.

İtiraflarım

“Ölmeye ve dirilmeye dair yüzlerce olay hatırladım. Gördüm ki ben yalnızca Tanrı’ya inandığımda yaşıyordum. Tanrı’yı düşünmem yetiyordu, o zaman hemen diriliyordum. O’nu unuttuğum, O’na inanmadığım zamanlarda ise, yaşam da yok oluyordu. Yaşamın bu diriliş ve ölümleri neydi? Tanrı’nın varlığına inancı kaybettiğimde, sanki yaşamla ilgili bağlarım da kopuyordu. Tanrı’yı bulmak konusunda az da olsa umudum olmasa, yaşamıma çoktan son verirdim. Fakat yayordum. O’nu hissettiğim ve O’nu aradığım zaman yaşıyordum. Öyleyse,O vardır. O, O’nsuz yaşanmayan şeydir.” Hıristiyanlığın; hayatın varlığı ve anlamına tatmin edici bir cevap verememesi karşısında, geleneksel Ortodoks Hıristiyanlığına olan inancını kaybeden Tolstoy, İtiraflarım'da hayatın ne olduğunu, neden ve nasıl yaşanabileceğini ve ölümü seçmenin en doğru yol olup olmadığını sorgular.

İnsancıklar

Klasik Rus edebiyatının ünlü isimlerinden Dostoyevski’nin 1846’da yazdığı ilk romanıdır “İnsancıklar”. Mekân Petersburg’dur; tema dostluk, sevgi, acıma ve fedakârlık üzerine kurulmuştur. Dostoyevski “İnsancıklar”da öksüz bir kıza âşık olan fakir ve yaşlı bir kâtibi anlatır. Romanda, kâtibin (Makar Aleksiyeviç) toplumda saygın bir insan olabilmek için verdiği mücadeleler, şefkat perdesi arkasında sevdiği kız için katlndığı zorluklar rşılıklı mektuplaşma yoluyla akıcı bir üslûpla anlatılır. Dostoyevski, ilk romanı “İnsancıklar”la daha 25 yaşındayken genç yazarlar arasına girmiş, gelecek vaat eden bir yazar olarak görülmüş ve benimsenmiştir.

İnsan Ne İle Yaşar

“Şimdi anlıyorum ki her ne kadar insanlara hayatta kalmalarının sebebi kendi çabalarıymış gibi gözükse de hakikatte onları yaşatan, sadece sevgidir. Kim yüreğinde sevgi taşırsa, o sevgi Tanrı’dandır ve Tanrı o kişinin yüreğindedir, çünkü varlığın sebebi sevgidir.” Tanrı, kendisine verdiği emri yerine getirmekte duraksayan melek Michael’ı emirlerinin arkasındaki hikmetleri anlayabilmesi için dünyaya gönderir. Melek Michael olayların arzünde neler ğunu gördüğünde “İnsanın içinde barınan nedir?”, “İnsana verilmeyen nedir?” ve “İnsan ne ile yaşar?” sorularının cevaplarını yaşayarak öğrenir.

İkna

Batı edebiyatının en çok okunan yazarlarından biri olan Jane Austen, yaşadığı yüzyılın gerçeklerine yazdığı kadın kahramanlarıyla adeta isyan eder. Bu sebeple Anne Elliot güçlüdür ancak yine de sosyal konumunun mecburiyetlerine ikna edilmekten kurtulamaz. Yüzbaşı Wenthworth yıllar sonra genç kızın hayatına tekrar girecek, bu kez aralarındaki aşk hayatlarına beklenmedik bir boyut kazandıracaktır. İkna Jane Austen’ın ölümünden önce yazdığı son romanıdır.

İki Şehrin Hikayesi

İki Şehrin Hikâyesi, Charles Dickens’ın Fransız ihtilali yıllarında kaleme aldığı, ilk satırlarından itibaren merak ve korku dolu sahnelerle okuyucuyu kitaba bağlayan en önemli eserlerinden biri. Dickens, bu eserinde Londra ve Paris’in yaşadığı açlık, sefalet, hüzün ve kederi tüm açıklığı ve acımasızlığı ile ortaya koyuyor. Eser, mutlaka okunması gereken bir Dickens romanı.

İdam Mahkumunun Son Günü

3 Şubat 1829 tarihinde Fransa’da imzasız incecik bir kitap yayınlandı. Bir idam mahkûmunun yaşadığı son günlerde kafasından geçenlerin anlatıldığı bu kitap seyirlik bir gösteri niteliğindeki idamları ilk defa idama mahkûm edilmiş birinin bakış açısıyla ele alıyordu. Hâkimlerden sonra bizler de onları düşüncelerimizle yargılarken, hiç düşünmüş müydük; acaba ne hissediyorlar, hücrelerinde yalnız kaldıkları zaman kafalarına hangi düşünceler üşüşüyordu? İnsanın kendi içiyle diyalogunun var olduğu bu ilk roman, suçlu dediğimiz insana uzaktan bakmak yerine, bu insanın hayatına girmemizi sağlıyor, onun da bir insan olduğunu fark ettiriyor.

Hüseyin Fellah

Düşmanları tarafından bıçaklanan Hüseyin Fellah karanlık bir köşeye atılır. O gece kendisine yardım eden Hüsna Hanım ve kızı Şehlevend'le Hüseyin Fellah'ın yolları daha sonra Cezayir'de, garip bir biçimde kesişir... İyiyle kötünün mücadelesini konu alan Hüseyin Fellah sade bir dille, halkın zevkine göre ve halk için yazan Ahmet Mithat Efendi'nin en başarılı roman denemelerindendir.

Haydutlar

Karl, özgürlük ateşiyle yanan, yiğitlik ve şeref peşinde koşan, güçlü bir kahramandır. Hem bozuk düzene hem de babası yaşlı Moor'u aldatarak kendisine ihanet eden ve nişanlısı Amalia'yı elinden almaya kalkışan kardeşi Franz'a karşı mücadele etmektedir. Fakat kötülüklere meydan okurken öfkesini yenemediği için bir intikamcıya, bir zalime dönüşür. Karl ve babasının başından geçen olr, kutsal kitaplardaki “kayıp oğul” kıssasını hatırlatır, Karl ve Franz arasındaki mücadele ise Yusuf peygamber ve kardeşlerini çağrıştırmaktadır.

Hastalık Hastası

Molière’in, dönemin doktorlarını ve tıp ile ilgili fikirleri dolaysız bir yolla eleştirdiği Hastalık Hastası, sahnelendiği ilk günlerden bu yana hâlâ güncelliğini korumaktadır. Eserin hiciv gücü bir yana, bir diğer özelliği de aynı zamanda bir oyuncu olan Molière’in sahneye ve hayata veda ettiği oyun olmasıdır. Molière, Hastalık Hastası’nın sahneleneceği 17 Şubat 1673’te eşinin ve yakın arkadaşları kez sahne arkasında kalması için onca yalvarmalarına rağmen Argan rolüne çıkar ve son sahnede doktorluk yeminini ettiği sırada ağzından gelen kanı saklayarak oyununu bitirir. O gece Molière’in son gecesidir. Hastalığın şiirsel bir çılgınlığa dönüştüğü son bölümle hem sahneye hem de hayata veda eder.

Hamlet

Babası öldükten sonra annesiyle evlenen amcasının aslında babasının katili olduğunu öğrenen Danimarka Prensi Hamlet derin bir acıya kapılır. Acı çekmek ya da kendini öldürerek bu acıyı dindirmek arasında bocalayan Hlet'in ikilemini, Shakespeare ünlü “Olmak ya da olmamak! İşte bütün mesele bu!” sözleriyle dile getirir: “Aca­ba za­lim fe­le­ğin oku­na, ta­şı­na gö­ğüs ger­mek mi, yok­sa bu mih­net der­ya­sı­na kar­şı ko­ya­rak hep­si­ne son ver­mek mi da­ha asil bir ha­re­ket olur? Öl­mek: Uyu­mak... Hep­si bu ka­dar... Ve bir uy­kuy­la bü­tün kalp ağ­rı­la­rı­nı, vü­cu­dun ya­kın­dı­ğı bin­bir der­di din­di­re­bil­mek... İş­te var­lı­ğı­mı­zın öz­le­di­ği ne­ti­ce! Ahh, iş­te güç­lük bu­ra­da! Çün­kü ru­hu­muz bu fa­ni ka­lıp­tan sıy­rı­lıp ölüm uy­ku­su­na dal­dı­ğı an, na­sıl bir rü­ya gö­re­ce­ği­mi­zi kim bi­lir?”

Hacı Murat

Çarlık Rusyası’nın Kafkaslar üzerinde tam bir hakimiyet kurabilmek için verdiği yaklaşık 50 yıllık (1817 - 1864) mücadele karşısında “direniş”in efsaneleştirdiği, Şeyh Şamil’den sonraki en ünlü kahramandır Hacı Murat. Fakat Hacı Murat’ın adını tarih sayfalarına yazdırmasındaki asıl faktör, şüphesiz direnişinden çok Tolstoy’un olgunluk dönemi romanları arasında yer alan dev eseridir. 1896-1904 yılları arasında yazılıp 1912 lında basılan Hacı Murat, Şeyh Şamil’le ters düşüp yollarını ayırmış olan efsanevi Kafkas kahramanı Hacı Murat’ın gerçek ve ibret dolu yaşam öyküsüdür.

Gülistan

Gülistan, şiirle nesrin ve öğütle iç konuşmanın iç içe geçtiği, şiirsel bir anlam bahçesidir. Sadi’nin tüm elerinde olduğu gibi Gülistan’da da toplumcu ve ahlakçı tutumun izlerini görürüz. İnsanın kendine ve ötekine acı vermeden nasıl yaşayabileceği sorusunu sürekli yedeğinde taşır. Doğulu kıssa geleneğinin özelliklerini yansıtan Sadi öykücüdür, fakat şiirle masal arasında akar onun öyküleri. Ve belki de buradan gelen gücüyle yediden yetmişe herkese seslenir.

Goriot Baba

Hukuk öğrenimi için Paris’e giden Rastignac, Madam Vauquer’in kırk yıllık pansiyonuna yerleşir. Çeşitli hayatların bir arada aktığı bu pansiyonda, kendisine Goriot Baba diye hitap edilmesine izin veren yaşlı bir adamla karşılaşır. Ömrünü iki kızına adayan ihtiyar, yaşlılığında, evlatları tarafından yapayalnız bırakılmıştır. Gerçekçilik akımının kurucularından Balzac, bu eserde bir babanın kendinden vazgeçmeye varan fedakârlık öyküsünü ü bir duyarlılık ve gerçekçilikle anlatır. “Goriot Baba” aynı zamanda Balzac'ın “İnsanlık Komedyası” adı altında topladığı diğer eserlerinde de görülen başlıca kahramanlarının doğduğu romandır.