Tarih

Abdi Paşa Vekayinamesi

Bu eser, XVII. yüzyıl tarihçilerinden Nişancı Abdurrahman Abdi Paşa'nın Vekâyi'-nâme isimli eserinin tenkitli metni ve tarihî kaynak olarak değerlendirilmesidir. Abdi Paşa, Sultan Dördüncü Mehmed Han'ın tahta çıktığı 1648 yılından itibaren vuku bulan hadiselerin bizzat şahidi olmuştur. 1648-1663 yılları arasındaki hadiseleri, her ne kadar daha önce telif edilmiş eserlerden yararlanarak yazmış ise de bu eserlerde mevzu edilen hadiselerin de mühim bir kısmının içinde yaşamıştır. Bu bakımdan yazdıkları güvenilir malumatı ihtiva etmektedir. Eserde müellifin bazı hadiseleri kendi bilgisi ve duydukları ile yetinmeyerek kaynağından tahkik ettiği de görülmektedir. Abdi Paşa öte yandan hazır bulunduğu hadiseleri anlatırken bazı konuşmaları aynen eserine almış, bunu güzel bir üslupla ifade etmiştir. Keza yukarıda da ifade edildiği gibi, eserine aldığı bazı takrir ve telhisleri, üzerinde değişiklik yapmadan aynen nakletmeyi uygun görmüştür. Vekayiname'yi dikkatle incelediğimizde üç kısımda mütalaa etmek mümkündür. Birinci kısımda 1058 (1648)'den 1074 (1663)'e kadar olan devreyi, kendisinden önceki kaynaklardan faydalanarak yazdığı görülmektedir. (vr.2b-51b). Vekayiname'nin ikinci kısım olarak itibaer edebileceğimiz kısmı ise müellifin vekayi tahririne memur oluşundan itibaren İstanbul Kaymakamlığı'na tayini dolayısıyla, padişahın ordu ile İstanbuldan ayrıldığı 21 Muharrem 1089 (14 Mart 1678) tarihine kadar geçen yaklaşık on beş yıllık devirdir. (ve.52a-142a). Üçüncü kısım ise 1089 (1678) yılında kendisinin sadaret kaymakamı olarak İstanbul'da kalması ile başlayan ve Basra valiliğine tayin edilmesine kadar devam eden (3 Ramazan 1093 - 5 Eylül 1682) devirdir. (vr. 143a-146b). Hazırlayan: Dr. Fahri Çetin Derin

Tevarihi Ali Selçuk

Oğuz-nâme, Selçuk-nâme, Târih-i Âl-i Selçuk gibi isimlerle anılan Tevârîh-i Âl-i Selçuk (Selçuklular Tarihi), Anadolu'da kaleme alınan ilk Türkçe eserlerin arasında sayılmaktadır. Türklerin tarih sahnesine çıkışından Osmanlılara kadar olan dönemi içine alan bir umumî Türk tarihi niteliği taşıyan eser yardımıyla; Türklerin tarih sahnesine çıkışları, İslâm öncesi Türk tarihi, Oğuz boyları, tamgaları, gelenekleri ile Selçukluların şeceresi, Türkiye Selçukluları, Gazan Han dönemi, Anadolu Beylikleri ve Osmanlıların Anadolu'ya gelişleriyle Kayı boyu hakkında detaylı bilgilere ulaşılabilmektedir. Bütün bunların yanında ele aldığı dönemin siyasî, sosyal ve kültürel tarihini günümüze yansıtan Tevârîh-i Âl-i Selçuk, kaleme alındığı Sultan İkinci Murad Han dönemindeki Osmanlı kültür hayatını, dil yapısını ve millî şuurdaki canlılığı günümüze taşımaktadır. Hazırlayan: Dr. Abdullah Bakır

Osmanlı Tarihi Cilt 2

Fâtih Sultan Mehmed Han Devrinin Diğer Hâdiseleri, Sultan İkinci Bâyezîd Han Yavuz Sultan Selim Han, Kânûnî Sultan Süleyman Han. Bu 4 Osmanlı padişahının hayatı, devirlerindeki hâdiseler... Orijinal kaynak ve vesîkalar... Resimler, haritalar ve krokiler... Geniş Kronoloji... Muasır Yabancı Devletler ve Devlet Adamları... Tamamı renkli, husûsî baskı...

Osmanlı Tarihi Cilt 3

Sultan İkinci Selim Han Sultan Üçüncü Murad Han Sultan Üçüncü Mehmed Han Sultan Birinci Ahmed Han Sultan Birinci Mustafa Han Sultan İkinci (Genç) Osman Han Sultan Dördüncü Murad Han Bu 7 Osmanlı padişahının hayatı, devirlerindeki hâdiseler... Orijinal kaynak ve vesîkalar... Resimler, haritalar ve krokiler... Geniş Kronoloji... Muasır Yabancı Devletler ve Devlet Adamları... Tamamı renkli, husûsî baskı...

Kanije Müdafaası

Kanije müdâfaası esnâsında Tiryâki Hasan Paşa'nın tatbik ettiği harp teknikleri o kadar mâhirâne idi ki târihte eşi ve benzeri bir daha yaşanmamıştır. Hasan Paşa evvelâ, düşman askerine hiç top attırmamış ve süvarileri dışarı çıkarmamıştır. Böylece düşman, kalede top ve süvari olduğunu bilememiştir. İlk hafta kale kapıları dahi kapatılmamış, gâzîler mütemâdiyen yaptıkları hücumlarla düşmanı epey hırpalamışlardır. Bir taraftan vezîriâzamdan yardım isteyen, fakat onun yardıma gelemeyeceğini öğrenen Hasan Paşa, vezîriâzamın ağzındanmış gibi, kendi yazdığı yardım mektuplarını okuyarak kale müdâfîlerinin mâneviyatlarını kuvvetlendirmiştir. Diğer taraftan, güyâ serdâra gönderiyormuş gibi, bir takım aldatıcı haberlerle dolu mektuplar yazdırıp bunların düşman eline geçmesini temin ettirmiştir. Böylece düşmanlar kalenin ahvâlinden sıhhatli bir haber alamamışlar, üstelik aralarında ihtilaflar çıkmış ve korkuya kapılmışlardır. Düşman eline geçen üçüncü bir mektup ise, düşmanın muhâsarayı kaldırması ve ağırlıklarını bırakarak kaçmasını temin etmiştir. - Tiryâki Hasan Paşa ve Kanije Müdâfaası - (Orijinal İsmi:Târih-i Tîr Hasan Paşa) - Hazırlayan: Kemal Erkan

Osmanlı Tarihi 4

Osman Gazi'den Sultan Vahidüddin Han'a kadar olan 9 Osmanlı padişahının hayatı, devirlerindeki hâdiseler, orijinal kaynak ve vesîkalar, resimler, haritalar ve krokiler, geniş kronoloji, muasır yabancı devletler ve devlet adamları... Sultan İbrahim Han Sultan Dördüncü Mehmed Han Sultan İkinci Süleyman Han Sultan İkinci Ahmed Han Sultan İkinci Mustafa Han Sultan Üçüncü Ahmed Han Sultan Birinci Mahmud Han Sultan Üçüncü Osman Han Sultan Üçüncü Mustafa Han Osman Gazi'den Sultan Vahîdüddin Han'a OSMANLI TARİHİ - 4

Osmanlının Son Kilidi Çanakkale 1

İtilaf Devletleri, yüzlerce gemi ve sömürgelerinden topladıkları yüzbinlerce askerden oluşan kuvvetleriyle Osmanlı'nın Son Kilidi Çanakkale'yi geçmek ve payitaht İstanbul'u ele geçirmek için 3 Kasım 1914'te Boğaz'a dayanmıştı... Aylarca süren savaşlarda Osmanlı askerleri, yüreklerindeki vatan sevgisi ve iman gücüyle devletin bu son kilidini açtırmamak için vücutlarını siper ederek Çanakkale'yi düşmana dar etmişlerdi... İşte bu kitap, Çanakkale'deki cansiperâne mücadeleyi farklı yönleriyle ele alan makalelerden oluşmaktadır. Şehitlerimizin aziz ruhlarına ithaf olunur...

Fatih'e Nasihat

Şimdi Ey Oğul! Bu dünyada üç türlü insan vardır: Biri; akıl ve fikri yerinde, tedbirli ve hiçbir mantıksızlığı olmayanlar İkincisi; kendilerinden böyle olmayan, tuttukları yolun doğru ve eğri olduğunu kendileri bilemeyen, fakat nasihat edildiğinde bunu kabul eden akıllılar ki bunlar işitip kabul ettikleri nasihatlerle amel ederler Üçüncüsü ise, ne kendileri bir şeyden haberdar olan ve ne de yapılan ikazlara, nasihatlere kulak asanlar, bunlar kendi istediklerini yapar ve her şeyi bildiklerini sanırlar. Ve bunlar diğerlerinden daha alçaktırlar. Sakın üçüncülerden olma!

Osmanlı'nın Gölgesinde Açe

Osmanlı'nın hizmet ve hamîlik prensibi için yer ve mekân tayini güç, hatta imkânsız. "İnananlar kardeştir." ayet-i celîlesi mucebince nerde bir inanmış varsa orada Osmanlı'nın gölgesi vardı; hizmet, merhamet ve sıyanet gölgesi! İşte bu kitap, dünyanın neredeyse öbür ucunda, Güneydoğu Asya'da yer alan Açe'de, İslam ile müşerref olan kardeşlerimizden bahsediyor. Endonezya'nın söz konusu adası ve diğer bölgelerinde yaşayan ahalinin menşei, hayat tarzları, giyim-kuşamları, konuştukları diller vs. hakkında dünü ve bugününe dair derli toplu malumat veriyor. Osmanlı'nın oralarda yaşayan bu dindaşlarımıza yaptığı yardımlardan, ağabeylikten dem vuruyor. Hatta eserin asıl mütercim ve müellifi Muhterem Mehmed Ziya Bey, bir parça daha ileri gidip kitapta insan ırkının nasıl türediğini, dillerin yapı ve çeşitliliğini dahi anlatıyor.

Bir Cihan Devletinin Tasfiyesi

Sultan İkinci Abdülhamid Han'ın tahttan indirilmesinden sonraki siyasî gelişmeler, Yıldız Sarayı'ndaki tasfiye faaliyetlerinin başlamasına sebep olmuştur. Bunun için Yıldız Sarayı'nda tasfiye amacıyla bir komisyon kurulmuştur. Yıldız Sarayı Müzesi'nde gerçekleştirilen tasfiye faaliyetlerinin önemli bir belgesi olan ve elimizdeki çalışmanın konusunu oluşturan Yıldız Sarayı Müzesi Tasfiye Komisyonu'na ait bu defter, Sultan İkinci Abdülhamid'in sanat anlayışını gösteren karineler içermekle birlikte, Osmanlı kültür ve medeniyeti ile ilgilenenler için de önemli bir kaynak özelliği taşımaktadır. Bunun yanında defter, Osmanlı müzecilik tarihi bakımından da göz ardı edilemez bir değere sahiptir. Bu bağlamda, defterin neşrinin yanı sıra yapılan detaylı indeks çalışmasının bu amaca hizmet ettiğini ve defterde karışık bir şekilde kayda geçirilen objelere daha derinlemesine bir yaklaşım sağlayacağını da hatırlatmak isteriz. Bu indeks çalışmasıyla, defterde yer alan objeler sadece adlarıyla ele alınmamış, kendilerini oluşturan fizikî özellikleri de dikkate alınarak oldukça kapsamlı bir çalışma ortaya konulmuştur.

Tarih Bizi Çağırıyor

Yaşanılan zaman, geçmiş ile gelecek arasında kurulu bir köprüdür. Bu köprünün sağlamlığı, geleceğe dair olan inanç ve umutların yanında geçmişle olan irtibatın devamlılığna da bağlıdır. Bu manada kültürümüz ve köklü mazimizin miraslarını yad etmek, toplumumuzun hafızasını tazelemek çok büyük bir önem arz eder. Tarih bizi çağırıyor... Günümüzü daha iyi anlayabilmek, geleceği daha sağlam inşa edebilmek için... Bugün yaşanan problemlerin temelinde yatan unsur, tarih bilmezlik olduğu için tarih bizi çağırıyor

Kibrit Kutusundaki Sarıkamış Sibirya Günlükleri 1915 1917

"Yine bu seneyi de ikinci defa olarak esarette bin türlü düşünceler arasında geçiriyoruz. Bir taraftan Ruslar Erzincan'ı geçmiş, İngilizler Bağdat'a yaklaşmış; diğer taraflarda ailelerimizden bir haber yok. Esaretin günden güne verdiği ızdırabı da artmakta... Her zaman her taraftan derin bir meçhuliyet. Ya Rab sen bari hiç olmazsa çekilen azap ve ızdırapları, katlanılan müthiş mahrumiyetleri telafi edecek mülk ve milleti tes'ide hadim bir sulh nasip eyle ki şimdiye kadar Garplıların mahkum-ı zulmü olan sevgili, zavallı Türkiyemiz yükselsin, tahkir edilen Türk bayrakları her tarafta şanla dalgalansın. Biz de şad olalım..." Fuad Tokad, 1915 yılında henüz öğrenci iken Birici Dünya Savaşı'nın başlamasıyla orduya katılmıştır. Kafkas cephesine sevk edilmiş, Erzurum'da Ruslarla yapılan bir çatışmada esir düşmüş ve iki sene kadar esaret hayatı yaşamıştır. Fuad Tokad günlüğünün ilk cildini Sarıkamış'ta Ruslarla esir düşmeden evvel de diğer cildini de esaret altında bulunduğu yıllarda çok gizli bir şekilde yazmıştır. Öyle ki bütün hissiyatını ve aldığı bütün haberleri yazdığı bu defterleri bir kibrit kutusuna sığacak şekilde, elinde dikerek hazırlamıştır. Şimdiye kadar Birinci Dünya Savaşı'na dair önemli hatıralar neşredilmesine rağmen, esaret altında yazılmış bir günlüğe pek rastlanmamıştır. Fuad Tokad'ın askerlik sırasında ve esarette gizlice tuttuğu bu günlük, hem Kafkas Cephesi'yle ilgili sıcağı sıcağına yazılmış duyguları hem de hakkında çok az şey bilinen, hatta büyük bir kısmı unutulan Sibirya'daki esir askerlerimizin yaşadıkları üzerine önemli bilgiler içeriyor. Fuad Tokat zaman zaman okuru çarpışmaların ortasına götürürken, zaman zaman da memleketten binlerce mil uzakta vatan için çarpan bir kalbin hislerini paylaşıyor.

Kutsal Proje

Yüzyıllar boyu izledikleri politikalar ve ortaya koydukları projelerle tarih sahnesine damgasını vuran Osmanlılar, bu sefer de son büyük projelerinden biri olan demiryolu hatları projesiyle karşımıza çıkıyor. Suriye-Filistin-Hicaz-Bağdat ve Yemen Demiryolları'nı inceleyen bu kitap, Osmanlı'nın Ortadoğu'daki demiryolları projesini bütün yönleriyle ele alıyor. Osmanlı yönetimleri, demiryollarını, sadece hızlı bir seyehat vasıtası olarak görmediler; aksine, onlar, kendine hammadde kaynakları ve sömürülecek yeni pazarlar arayan Avrupa emperyalizminin tehdit ve saldırılarını bertaraf etmek; ülkenin merkezle uzak vileyetleri arasında uzun süredir zayıflamaya yüz tutan bağları yeniden güçlendirmek istediler. Prof. Dr. Ufuk Gülsoy'un uzun yıllardır üzerinde çalıştığı, Arap topraklarındaki Osmanlı demiryolu yatırımlarının bütününü içine alan ilk derli-toplu ilmi kitap niteliğini taşıyan, Osmanlı arşiv belgeleri başta olmak üzere, birinci elden kaynaklar ve geniş bir literatüre dayalı olarak hazırladığı bu eser, aynı zamanda, haksız ve mesnedsiz olarak, Osmanlıların, Arap dünyasını sömürdüklerini ileri süren çevrelerin ne denli tarihi gerçeklerden ve ilmi objektiflikten uzak hükümler vermiş olduklarını oraya çıkartıyor.

Bilinmeyen Tarih

Tarih, uçsuz bucaksız bir bilgi denizi... Şehzadeler, paşalar, savaşlar, olaylar ve isyanlara adını vermiş isimler... Bu kelimelerin aslında tam olarak ne oldukları, nereden geldikleri, ne ifade ettikleri pek çoğumuz için büyük bir muamma... Peki ya bu muammanın cevapları nelerdi? Bu kitap başka bir kitap, içindekilerse başka bir tarih... Bilmediklerinizin peşine düştüğünüzü bu yolculukta tarih denizine attığınız her bir oltada yeni bir bilgiyi yakalama imkanını bulacaksınız. *Düzmece Mustafa'nın düzmeceliği nedir? *Kara Murat neden karaydı? *Neden Saadettin Köpek? *Patrona Halil'in asıl mesleği neydi? *Öküz Mehmet Paşa bu lakabı neden aldı? *Vaka-yı Vakvakiye'nin aslı nedir? *Çırağan Sarayı'nın adı nereden geliyor? *Demirbaş Şarl'a bu lakabı kim verdi? Ve daha birçok aklınıza takılan soru... Öğrenciler, öğretmenler ve tarihseverler, ders çalışırken, kitap okurken karşınıza çıkan bilmediğiniz, anlamını merak ettiğiniz birçok kelimenin cevabı bu kitapta...

Osmanlı'nın Kayıp Atlası

Kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme ve çöküş... Üç kıtaya yayılmış, onlarca ayrı kültür, din, dil, ve etnisiteye sahip halkları 600 küsür yıl beraberce yaşatmayı başarmış bir cihan devletinin, kitaplarımızda içine sıkıştırıldığı kalıp bu. Bu kalıptan çıksa çıksa bir karikatür çıkabilirdi, nitekim çıkan da o olmuştur. Peki neden yapılmıştır bu beyin amaliyatı? Bir daha bu topraklarda "Osmanlı" benzeri bir oluşumun ortaya çıkması istenmemişti de ondan. Bu tehlikeli 'millet'in, ecdadının bir zamanlar neler yaptığını öğrenirse sıkıştırıldığı kalıpları kırmak gibi bir alışkanlığı olur, bu da kurulmak istenen düzenin altına bomba koymak anlamına gelirdi. Onun içindir ki, Osmanlı yıllar yılı kötülendi, aşağılandı, küçük görüldü, artıları bile eksiye dönüştürüldü.

Kadılar Kitabı

Elinizdeki küçük kitapçık, bilimsel bir iddiadan öte, kültürel bir gaye taşır. İstedik ki, kadılarla ilgili birtakım anekdotlar, epizotlar, uydurma da olsa tarihe yansımış öyküler ve fıkralar kenarda köşede kalmasın, derlenip iki kapak arasına girsin ve böylece okuyucu tarih boyunca hukuk serüvenimizle alâkalı fikirlerini kendisi oluştursun, eğer hukuk ile yakından ilgiliyse tavırlarını ona göre düzenlesin, eski meslektaşlarının hayatlarından kesitler görerek kendisini yeniden formatlayabilsin. Çünkü denilmiştir: Bulunmazsa adalet milletin efrâdı beyninde Geçer bir gün zemine, arşa çıksa pâye-i devlet Vatandaşlar arasında adalet ve eşitlik kaybolunca,itiban arşa çıkmış olsa da, devlet, bir gün yerin dibine geçer.

Tanzimat'tan 12 Mart'a Kılık Kıyafet Ve İktidar

Türkiye’de yaşanan başörtüsü yasakları ve bunlara bağlı gelişmeler, Müslümanların geleceğinin tarihi açısından oldukça anlamlı bir yere sahiptir. Bu son yıllarda başörtüsü etrafında o kadar çok şey yazıldı ve söylendi ki, sonuç olarak acaba biz neler yazmışız, neler söylemişiz, diye sordum kendi kendime. Gördüm ki, bütün yazılanlara ve konuşulanlara rağmen hâlâ anlaşılmamış, çarpıtılmış ya da üstü örtülmüş konular var. İktidarlar gizli ya da açık yasaklara kılık-kıyafetle uğraşmayı, kılık-kıyafeti kendi yönelimlerine göre belirlemeyi hep gündemlerine almışlar, gün gelmiş örtülü hanımların okuyarak meslek sahibi olmalar yerine üniversitelerden uzaklaştırılarak toplumda etkin konumlara gelemeyişlerini programlamışlar. Bu programlayışta Batılı anlamda “insani değerlerin” ikiyüzlülüğü somutlaşmakta. Elinizdeki araştırma, bu konuyu kılık-kıyafetin iktidarlarla ilişkisi ekseni üzerinde ele aldı. Kılık-kıyafet ile kimlik arasındaki o doğal bağlantıya, dolayısıyla kılık-kıyafetin iktidarlar karşısındaki durumuna açıklık getirmek amaçlandı. Yıllar boyu İslamcılarla Batıcılar arasında süregelmiş örtü tartışmalarına yer verildi.

Osmanlı'da Mahkum Olmak

Osmanlı’da Mahkum Olmak, zindan kültüründen hapishanelere geçişi, hapishanelerde yapılan reformu, Cumhuriyet ile kurulmuş yeni bir devlete devredilen ceza infaz kurumlarını ve bu kurumların özelliklerini belirleyen bir çalışmadır. Özellikle, Abdülmecit, II. Abdülhamit ve II. Meşrutiyet dönemlerinde, hapishanelerin gelişimi ile ilgili yapılan büyük değişikliği derinlemesine ortaya koyma amacını taşımaktadır.

Ortaçağ İslam Dünyasında Siyasi Düşünce

Siyasi düşünce, en geniş anlamda, gücün kullanımı konusunda, betimleyici olmaktan ziyade sıkı kurallar koyan bir düşünme biçimi olarak tanımlanabilir. Siyasi düşünce, gücün nasıl ve hangi amaçlara yönelik olarak kullanılacağını araştırır. Siyasi gücün sayısız türleri vardır, ancak siyasi düşünce bunlardan yalnızca biriyle ilgilenir: Hükümetlerin aile, köy ve kabileler üzerinde uygulamakta olduğu ve hepimizin devlet diye bildiği kurum tarafından uygulanan güç türüyle. Ancak içinde şekillendiği toplumsal düzeni ve insan etkinliklerini koordine eden diğer iç ve dış kaynaklı organizasyonları dikkate almadan devlet üzerine fikir yürütmek neredeyse imkânsızdır. Bu kitabın yazılış amacı İslam dünyasında siyasi düşünce hakkında bilgi sahibi olanların bilgi düzeylerini yükseltmek, aynı zamanda da bu alanı yeni tanımaya başlayanlara yardımcı olmaktır.

Osmanlı'da Köle Olmak

Osmanlı'da Köle Olmak'ta. Osmanlı köleliğinin diğer ülkelerdeki kölelik anlayışından farklı yönleri ortaya konmuş; Osmanlı'daki köle kaynakları, köleliğin bir kurum olarak işleyiş biçimi ve kuralları, toplumun, köle tüccarının, yabancı gezginlerin, devlet erkânının ve resmi kurumların bu kuruma bakışı ve Osmanlı'da köle emeğinin kullanıldığı alanlar, ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Osmanlı'da köleliğin tanımının yapıldığı ve diğer gelişmelerin ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı bu çalışmada, kölelik kurumu, süreç içinde hem Osmanlı yaşam kültürü içinde ele alınmıştır. Osmanlı'da köle ticaretinin gelişerek büyük bir sektöre dönüşmesi ve ardından başlatılan uluslararası "kölelik karşıtı" hareketle değişen süreçte Osmanlı'nın konumu ve "köleliğin kaldırılması" üzerinden devlet olma özelliğini koruma çalışmaları da titizlikle ortaya konmuştur.

Adabı Muaşeret

"Osmanlı İmparatorluğu'nda, 19. yüzyılda girdiği hızlandırılmış modernleşme sürecinde 'muassır medeniyetlere' yetişme gayretlerine paralel olarak bir noktadan sonra Batılı davranış kodlarına da ilgi duyulmuş, 19. yüzyılın sonlarından İtibaren Batı'nın uygar davranış anlayışına uygun âdâb-ı muaşeret kitapları kaleme alınmaya veya doğrudan tercüme edilmeye başlanmıştır. Bu gelişmeyi, sadece her bakımdan üstünlük atfedilen Batı'yı körü körüne taklit etmek olarak algılamak yanlış olur. Modernleşme süreci içinde, geleneksel davranış kodlarının zorlanması ve değişim ihtiyacı duyulması doğaldı. Nitekim, 19. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı aydınları geleneksel zaman, mekân ve ilişkileri anlayışının modernleşmeye {o zamanların ifadeleriyle; asrın gereklerine, ilerlemeye) mani olduğundan şikâyet etmişlerdir. Daha o zamanlarda, aile yaşantısı, misafirlik âdabı gibi konularda 'özel hayat' kaygısının olmaması dikkat çekmeye başlamıştı. Ancak, Osmanlı modernleşmesinin her alanında olduğu gibi davranış kodlarının değişiminde de, işlevsel kaygılarla Batılı kodlara doğrudan bir 'üstünlük' atfederek bunların doğrudan İthali ve benimsenmesi gerektiği anlayışı birbirine karışmış durumdaydı. (...) Nevin Meriç'in 1894-1927 arası âdâb-ı muaşeret kitapları konusunda yaptığı bu çalışma, Osmanlı modernleşmesinin daha önce fazla önemsenmeyen bir alanına dikkatimizi çekmesi açısından çok değerli bir çalışma."

Sultan 2. Abdülhamid Ve Zamanı

Sultan II. Abdülhamid ve Zamanında, öldürülmekten ve hürriyetten korkan bir padişahın, Sultan II. Abdülhamid'in hayatına dair pek çok ayrıntı birinci derece yakın tanıklar tarafından dile getiriliyor. Tarihimizde Hayal Olmuş Hakikatler adlı eseriyle tanınan Ahmet Semih Mümtaz'ın gazete ve dergilerde kalmış yazılarından oluşturulan bu kitapta ayrıca dönemin sosyal ve siyasi olayları, devlet adamları, İstanbul ve taşra yaşantısı, eski İstanbul'un ve Boğaziçi'nin unutulan özellikleri ve mekânları da anlatılmaktadır. “Boğazına düşkün olmayan padişah, ne zaman karnı acıkırsa o zaman yemek yerdi ve hangi dairede veya odada bulunuyorsa oracıkta yerdi. Ancak kendisine mahsus bir yemek odası yoktu. Onun için şurada burada yemek yerdi. Bazen bulunduğu mahalde sofrayı kurmak müşkülatı görülünce gülerek şunları söylerdi. "Daha bir yemek odamız yok, bu göçebelikten ne zaman kurtulacağız" dermiş. Bunu ikinci kilercisi Hüseyin Efendi'den duymuştum.

Osmanlı Devleti Tarihi

Doğu dillerini iyi bilen loseph von Hammer hayatının otuz yılını Osmanlı tarihi, coğrafyası ve edebiyatıyla ilgili yazma eserleri ve belgeleri toplamak, okumak ve incelemekle geçirmiştir. Servetinin büyük bir kısmını da bu ugurda cömertçe harcamıştır. En önemli ve bugün de delerini koruyabilen eseri 1825-1830 arasında hazırladığı Osmanlı Devleti Tarihi'dir Almancada on ve Fransızcada on sekiz cilt tutan bu kitap, hazırlanması, olayların toplanması, türlü görüşlerin bir araya getirilmesi ve eleştirileri bakımından benzerlerinden çok üstündür. Hammer'in Osmanlı Devleti Tarihi'nden daha mükemmeli henüz yazılmamıştır. Fransızcadan Mehmet Ata tarafından çevrilen Osmanlı Devleti Tarihi Prof. Dr. Abdülkadir Karahan tarafından sadeleştirilerek özetlenmiştir. Sadeleştirmede yazılmış bu en iyi Osmanlı tarihinden gerektiği ölçüde yararlanabilmeleri amaçlanmış, bazı yerler aynen bugünkü dile çevrilmiş, bazı parçalar kısaltılarak alınmış ve bir kısmı da gerekli şörülmüyorsa- atlanmış, eserin bütünlügünün korunmasına çalışılmıştır. losep von Hammer'in Osmanlı Devleti Tarihi'nin bu kısaltılmış şekli, Türk okuruna, Osmanlı tarihinin yabancı ülkelerde yazılmış en saf lam ve şöhretlisini, ana def erinden bir şey kaybettirmemeye çalışarak, nitelikli bir şekilde aktarma çabasındadır.

İstanbul Sebilleri

Hem suyu, hem de yardımlaşmayı simgeleyen sebiller, bugün atıl kalmış, işlevini yitirmiş, tabiri caizse ruhunu kaybetmiş, aslını unutmuş cansız bedenlere benziyor. Tabii ki bu sebillerin suçu değil. 0 yüzden unutmuş yerine unutturulmuş, kaybetmiş yerine kaybettirilmiş demek gerek. Sebilleri de bu yardımlaşma ve su kültürünü de yaşatamayan insanlar. İstanbul Sebilleri, İstanbul'daki sebillerin listesini veren ve anlatan ilk kitap. Dahası, ardıllarının en büyük kaynağını oluşturmakta. Bu açıdan, yeniden yayımlanması çok önemli bir eksiği gideriyor. Suyun ve merhametin bol olduğu zamanları hatırlatıyor, kültürel varlıkların hor görüldüğü, acımasızca yok edildiği bir coğrafyada kendisinden sonrakilere çok Önemli bilgiler bırakmış İzzet Kumbaracılar'ı da yad ediyor.

İstanbul'un İçinde Bir Boğaziçi

Bu kitabın çerçevesini, Yeni Tarih Dergisi'nde yayımlanan "Boğaziçi'nde Bir Tetkik" başlıklı, adım adım, semt semt Boğaziçi'ni gezdiren tarihi bir tefrika oluşturmaktadır. Ortaköy'e neden Ortaköy dendiğini, yahut Yuşa Tepesi'ndeki mezarda yatanın kim olduğunu okurken Boğaziçi'nin etnik, dinsel ve sınıfsal çeşitliliğini, yüzyıllar boyu bu iki kıyıya sahip olmak uğruna yaşananları ve İstanbul'un ne denli büyük bir mirasa ev sahipliği ettiğine de tanık olmaktayız."Boğaziçi'nde Bir Tetkik"i tamamladığını düşündüğümüz bazı metin parçalarını da ekleyerek Boğaziçi'ni anlatan, hatta bazıları Boğaziçi'ne adanmış başka kitapların izini sürebilmeleri için okurlarımıza küçük bir rehber hazırladık.

Osmanlı Tarihi

Bir millet felakete uğradığında veya adaletsiz bir durumla karşı karşıya kaldığında onun yardımına koşmak ve ona adil davranmak gerekir. Gelecek nesillerin, zayıfları korumayı, ezilenlerin öcünü almayı kendilerine görev sayacaklanna inanıyorum. Milletler, tarihleri boyunca, çoğu kez cezalandırıldıkları gibi, bazı durumlarda da öçlerinin alındığını ve haklarının teslim edildiğini görürler. Bu sözlerimin bir örneği Türklerdir. Onlar gün olmuş, adlarının ve ırklarının yok olma tehlikesiyle karşılaşmışlardır. Ancak, Türkler derin uykularından sıçrayarak uyanmasını bilmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk kanında canlanacağım ve sonsuza kadar yaşayacağını dünyaya ispat etmek için canını dişine takarak savaşmışlardır. Bugün de onurlarını korumak için çarpışmaktadırlar. Batı, hiçbir zaman bu kadar ileri görüşlü ve olgun olmamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, özgür Avrupa'nın bir güvencesidir. Ölü sanılan bir toplumda, canlı bir millet yaşadığını gördüğümüz için kendimizi kutlayahm ve Türklerin tekrar dirilmeleri onuruna ya tarih yazalım, ya da bizim mezar taşımıza ithaf...

İmparatorluğu Kurtarmak

Osmanlı Devleti'nin özellikle XIX. yüzyılının ikinci yarısında karşılaştığı sorunları -göç, ticaret, modern kurumlar, siyasal, toplumsal ve sosyal değişim- konu alan bu çalışmada, olayların arka planlarıyla ilgili yazışmaların ve tartışmaların geçtiği arşiv belgelerine yer verilmiştir. Belgeler incelenirken resmi politi­kaların ve ortak söylemlerin oluşumunda kurumların üstlen­diği roller bütün çıplaklığıyla ortaya konmuştur.Osmanlı Devleti'nde modernleşme, "İmparatorluğu Kurtarmak" için verilen mücadelenin adıdır. Osmanlı aydınları, Batı'nın meydan okumasına karşı çareyi siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürel alanlarda yine onun kurumlarını, yöntemlerini ve yaklaşımlarını devşirmekte bulur.Bu kitapta her şeye rağmen verilen bir kurtuluş mücadelesinin acı sonunu da okuyacaksınız.

Osmanlı Maliyesinin Şeffaflaşması

Bütçelerin yayımlanmaya başlaması aynı zamanda Osmanlı maliyesinde şeffaflaşma sürecinin de başlaması anlamına gelmekteydi. Bütçe verilerinin hangi ölçüde gerçekçi olup olmadığı bir yana, daha sonraki yıllarda da pek çok bütçe yayımlanmış ve bu gelenek Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar devam etmiştir. Osmanlı maliyesinin şeffaflaşması Batı baskısıyla yakın ilişkilidir. 1854 yılında Osmanlı Devleti dış borçlanmaya başladıktan bir süre sonra, borç veren ülkeler alacaklarının hangi düzeyde risk altında olup olmadığını anlayabilmek için baskı yapmaya başladılar. Borçlanmayı sürdürmeyi düşünen Osmanlı devlet adamları, bu dış isteklere cevap verme ihtiyacı duydular. Bir taraftan da, başta Ceride-i Havadis olmak üzere gazeteler İngiltere, Fransa, Hollanda, Rusya gibi yabancı devletlerin bütçelerini yayımlamaya başladılar. Bunların Osmanlı devlet adamları üzerinde özendirici etkileri oldu. Önce 1276 ve 1277 bütçelerine ait tablolar gazetelerde yayımlandı. Sonunda ilk kez 1279 bütçesi kitap olarak basıldı. Daha sonraki yıllarda da pek çok bütçe kitap olarak basılmıştır. Yayımlanan bu bütçeler içinde en kapsamlısı 1279 bütçesidir. Özellikle eyalet ve nezaretlere ait gelir ve giderlerin de tablolar halinde bir önceki yıl bütçeleriyle karşılaştırmalı olarak verilmiş olması Önemli bir farkı göstermektedir. Bu yönden de araştırmacılar açısından önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. 1279 (1863 - 1864) bütçe cetvellerindeki ayrıntılar maliye tarihi çalışmaları açısından eşsiz bilgiler içermektedir. Toplam kamu gelirlerinin bölgeler itibariyle nasıl dağıldığı, en az ve en fazla gelir tahsilatının hangi eyaletlerden yapıldığı, vergi türlerinin bölgelere göre tahsil miktarlarındaki farklılıklar ve nedenleri bütçe cetvellerinin incelenmesiyle hemen tespit edilebilecek hususlardır. Benzer bir çalışma kamu giderlerinin nezaretler ve diğer kamu kurumları arasındaki dağılımı açısından da yapılabilir. Ayrıca bakanların, müsteşarların, valilerin, mutasarrıfların, bazı diğer kamu görevlilerinin, hatta valide sultanın aldıkları maaşlar arasındaki farklar açıkça görülebilmektedir. Bazı kamu kurumlarının kuruluşu ve kaldırılışıyla ilgili kayıtlar da önemlidir. İlgili yıl bütçe verileri ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel değerlendirmeler yapmayı da sağlayacak özellikler taşımaktadır. A'şâr tahsilatından hareketle eyâletler ve bölgeler itibariyle zirai hasılatın miktarına; ağnam ve canavar (domuz) rüsümundan hareketle hayvan varlığına ulaşılabilir. Tersanelerin bulunduğu yerler, gemi inşa kapasitesi gibi konular hakkında bile bilgilenmek mümkündür. Söz konusu bütçe yılında ekmek, yağ, mum, odun, kömür, tekstil, kırtasiye, erzak, müzik aletleri, tıbbi cihazlar ve değişik malların fiyatlarında ucuzlamaların olduğu da kayıtlardan anlaşılmaktadır. Yine bedelat-ı askeriye ve canavar rüsümundan Osmanlı Devleti'ndeki gayrimüslim nüfusun eyaletler itibariyle dağılımı hakkında bilgiler çıkarılabilir. Açıkçası bu bütçe dönemle bağlantılı farklı uzmanlık alanlarını ilgilendiren araştırmalara yönelik önemli bir kaynak özelliği taşımaktadır. Osmanlı Maliyesinin Şeffaflaşması yayımlanmış ilk Osmanlı bütçelerini araştırmacılara ve ilgililere sunmayı amaçlamaktadır.