Osmanlı Araştırmaları Vakfı

Risalei Nura İtirazlar ve Cevapları

Kızıl İcaz

Kızıl Îcâz, Bedîüzzaman’ın mantıkla ilgili bir kitâbıdır. Kızıl İcaz, Abdurrahman Ahdarî’nin Süllem’ül-Münevrak isimli eserine bir Şerh olarak kaleme alınmıştır. İslam tarihindeki eserlerin te’lif tarzları hakkında kısa bir bilgi vermemiz konunun daha iyi anlaşılması için uygun olacaktır. te’lif tarzları itibariyle eserleri dört gruba ayırmak mümkündür. A) Metinler’(el-mütûn)dir. Özellikle Selçuklu Devletinden itibaren çoğu müellifler, seleflerinin yazdığı çeşitli ilimlere dair ana kaynakları bir kanun metni şeklinde kısaltarak el kitapları hazırlamışlardır. Osmanlı Devleti zamanında da devam eden bu geleneğe göre hazırlanan eserler, medreselerde el kitabı olarak kullanılagelmiştir. B) Şerhlerdir. Biraz önce bahsedilen metinler herkes tarafından tam olarak anlaşılmayınca, daha sonraki âlimler tarafından bunları izah eden şerhler yazılmıştır. C) Hâşiyeler (Havâşî)dir. Bu eserler, ya metinlere yazılan şerhlerdeki bazı noktaların izahı amacını güder (ki bunlara ta’likat da denir) veya şerhlerde açıklanan görüşleri tenkid eder. Bu çeşit izah veya tenkit sadedinde, şerhler üzerine yazılan eserlere hâşiye denmiştir. D) TA‛LÎKAT yani ilmî bir metnin üzerine kaleme alınan mülâhazalar, istifsârlar ve manalar üzerine yapılan derin açıklamalar demektir. Mesela İsmail Gelenbevî‛nin Burhân isimli mantık kitabı üzerine Bediüzzaman’ın kaleme aldığı TA‛LÎKAT bu kabildendir. İşte Mantık İlmindeki Abdurrahman Ahdarî’nin Süllem’ül-Münevrak adlı metnini Bedîüzzaman KIZIL ÎCÂZ adıyla şerhetmiş ve Abdülmecîd Nursî de kendisinden ders aldığı KIZIL ÎCÂZ Şerhine Hâşiye kaleme almıştır. Biz bunları da tercüme etmiş bulunuyoruz. Abdülmecîd Nursî’nin yaptığı klasik manada bir Hâşiye’dir. Hem Süllem, hem şerhi olan KIZIL ÎCÂZ ve hem de Hâşiyesi olan Abdülmecid Efendi’nin izahları, bazan Üstad’ın eserini anlamada yeterli olmadığı için, biz de ana konu başlıklarında bir nevi TA‛LÎKAT kabilinden açıklayıcı izahlar koymak durumunda kaldık. Bu izahlarımızı kitabın içinde ve tırnak arasında siyah harflerle yazdık ki, asıl kitapla karışmasın. Bütün bunlara rağmen, dipnot yani eski tabirle Hâşiye olarak bazı ıstılâhları izah etmek mecburiyetinde kaldık. Önemle itirâf edelim ki, bazı metinleri yüzde yüz anladığımızı söylemek zordur. Ancak elimizden gelen budur. Bundan sonraki baskılarda tashihler ve tavsiyeler gelirse, şerefle nazar-ı itibara alacağız. Çalışmak bizden ve tevfîk ise Allah’dan olduğuna gönülden inanıyoruz.

Karşılaştırmalı Mecelle-i Ahkam-ı Adliye Mecelle Tadilleri ve Gerekçeleriyle Birlikte

Osmanlı Devleti'nin Medeni Kanunu demek olan Mecelle'nin hukuk tarihi­miz ve İslam Hukuku açısından ne kadar ehemmiyetli olduğunu tekrar etmeye ihtiyaç yoktur. İster Türkiye'de, ister İslam aleminde ve isterse Batı'da ve Amerika'da, Osman­lı Devleti, İslam Hukuku ve İslam Hukukunun tedvini hakkında araştırmalar yapan herkes, mutlaka bu kıymetli hukuki düzenlemeye müracaat etme ihtiyacı bulunmak­tadır. Mecelle-i Ahkam-ı Adliye, Osmanlı döneminde defalarca basılmıştır; hatta Fransızca ve Arapça baskıları da yapılmıştır. Latin harfleriyle olan en meşhur baskısı ise, merhum Ali Himmet Berki'ye aittir. Mecelle'nin hazırlanışı, ta'dilleri ve ilave maddeler konusunda Türkçe neşredilen en önemli çalışmalar, Prof. Dr. Osman Öztürk ve Prof. Dr. Osman Kaşıkçı'nın doktora tezleridir. Son çalışma Osmanlı Araştırmaları Vakfı tarafından basılmıştır. Biz Mecel­le'nin tamamını, ta'dilleir ve esbab-ı mucibe layihaları ile yaklaşık 4500 sayfayı bulan İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı isimli üç ciltlik kitabımızda neşretmiş bulunuyoruz. Ancak bu çalışmalar araştırmacıları ve okuyucuları bir noktada tatmin etmemiş­tir. Berki'ye ait eser mukayeseden ve de Mecelle ta'dilleri ile esbab-ı mucibe layihala­rından mahrumdur; Öztürk ve Kaşıkçı'ya ait eserler ise, Mecelle'nin metnini ihtiva etmemektedir. Bizim üç ciltlik eserimiz ise çok geniş olduğundan el kitabı olmaya uy­gun değildir. Bu sebeple Karşılaştırmalı Mecelle-i Ahkam-ı Adliye adı altında ve tek cilt halinde yeniden neşretme ihtiyacını hissettik ve gelen talepleri karşılamaya çalıştık. Bu eseri bazı özellikleri şunlardır: l) Mecelle'nin bütün maddelerinin tamamını, eski de olsa Türk Medeni Kanunu ve Kadri Paşa'nın Ahval-i Şahsiye ve Mürşid'ül-Hayran'ı gibi hukuki düzenlemelerle mu­kayese ederek kitaba aldık. 2) Mecelle Ta'dil Komisyonlarının elinden geçen bütün tadilleri kitaba ekledik. 3) Mecelle'nin mevcut olduğu kadarıyla ayrı ayrı kitaplarına ait esbab-ı mucibe layihalarını kitaba aldık. 4) En önemlisi de, genç araştırmacılara kolaylık olsun diye Mecelle'nin Osmanlıca metnini de kitaba ek olarak koyduk. Ümit ederiz ki, İslam Hukuku ve Türk Hukuk Tarihi çalışmalarına katkıda bulu­nur.

İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı 3 Cilt Takım

I. CİLT: Kamu Hukûku- I II. CİLT: İSLAM ÖZEL HUKUKU-I (Şahsın Hukuku-Aile Hukuku) III. CİLT: İSLAM ÖZEL HUKUKU-II Üç büyük ciltte tamamlanarak okuyucuya sunulan "İSLÂM VE OSMANLI HUKÛKU KÜLLİYÂTI" müftüler ve vâizler için bir fetvâ ve fıkıh el kitabı; hukuk tarihi öğrencileri ve araştırmacıları için tam bir başvuru eseri; İlahiyatçılar ve özellikle de İslâm Hukuku alanında merakı olanlar ve araştırma yapacaklar için olmazsa olmaz bir temel kaynak ve nihayet hukuk alanında çalışan hâkimler ve yasama organları üyeleri için ise tam bir mukayeseli hukuk külliyâtı olma özelliğini taşımaktadır. İslam Ve Osmanlı Hukuku Külliyâtı'nın Kamu Hukûku- I adını taşıyan birinci cildinde konular, 1147 sayfa ve altı kitap başlığı altında okuyucuya takdim edilmektedir. Birinci Kitap: Hukûkun Genel Prensipleri. İkinci Kitap: İslâm Anayasa ve İdâre Hukûku. Üçüncü Kitap: İslâm Ceza Hukûku. Dördüncü Kitap: Malî Hukuk. Beşinci Kitap: İslâm Usûl (Yargılama) Hukûku. Altıncı Kitap da ise İslâm Devletler Umûmî Hukûku incelenmektedir. Külliyâtın İSLAM ÖZEL HUKUKU-I (Şahsın Hukuku-Aile Hukuku) adını taşıyan ikinci cildi 1840 sayfadır. Eser iki kitap ve her kitap iki kısıma ayrılmıştır. BİRİNCİ KİTAP da İSLAM ŞAHIS HUKUKU İki kısma ayrılarak, BİRİNCİ KISIMDA İSLAM ŞAHSIN HUKUKUNUN NAZARİI ESASLARI incelenmiştir. İKİNCİ KİTAP DA iki kısma ayrılmış BİRİNCİ KISIMDA da İSLÂM AİLE HUKUKUNUN NAZARİ ESASLARI incelenmiştir. İKİNCİ KISIM da ise İSLÂM AİLE HUKUKU İLE İSLÂM AİLE HUKUKU İLE ALAKALI HUKUKÎ METİNLER ve İslam aile hukuku ile alakalı kânûnlaştırma faaliyetlerine ve özetlenmiş şu metinlere yer verilmiştir: 1865 Tarihli Kadri Paşa'nın El-Ahkâm Eş-Şer'iyye Fî'l-Ahvâli'ş- Şahsiye (Md. 1-584) 1905 Tarihli Mehmed Bahâ'eddin Efendi'nin Necâh Fi Ahkâmi'n-Nikâh Adlı Ahkâm-ı Şahsiyesi 1915 Tarihli Ali Haydar Efendi'nin Kitâbü'n-Nafakât El-Cüz'ü'l-Evvel Mine'l- Ahkâmi'ş-Şeri'yyeh Fi'l-Ahvâli'ş-Şahsiye adlandırdığı ve kendisinin müstakil olarak hazırladığı kanun taslağı. 1916 Tarihli Fetvâhâne-i Âlî'nin hazırladığı Kitâbu't-Nikâh 1916 Tarihli Fetvâhâne-i Âlî'nin hazırladığı Kitâbu't-Talâk. 1917 tarihli Hukuk-ı Aile Kararnâmesi (Münâkehât Ve Müfârakât). 1923 Tarihli Ahkâm-ı Şahsiye Komisyonu Zabıtları ve son Osmanlı Aile Kânûnu layihası. 1923 Tarihli Nafaka Hakkında Kânûn Lâyihası. Külliyâtın İSLAM ÖZEL HUKUKU-II isimli üçüncü cildi ise iki ana kısma ayrılmış, BİRİNCİ KISIM da, İSLÂM MİRAS HUKÛKUNUN NAZARÎ ESASLARI, İKİNCİ KISIM da ise Miras Hukuku-Borçlar Hukuku-Eşya Hukuku-Ticâret Hukuku-Devletler Hususî Hukuku incelenmiştir. Ayrıca Külliyâtın 1206 sayfalık son cildinde 120 sayfayı bulan bir İslam ve Osmanlı Hukuku Kaynakçası ile ayrıntılı bir kavram fihristi de yer almaktadır.

İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı 3. Cilt - Özel Hukuk 2

İslâm Ve Osmanlı Hukuku Külliyâtının üçüncü cildinde, İkinci ciltteki ÖZEL HUKUK'un konularına devam edilmektedir, ÜÇÜNCÜ KİTAP: MİRAS HUKUKU BİRİNCİ KISIM: İslâm Miras Hukûkunun Nazarî Esasları, İKİNCİ KISIM: İslâm Miras Hukûku Metinleri: 1. 1915 Tarihli Ali Haydar Efendi'nin Teshîlü'l-Ferâiz'i, 1867 Tarihli Arazi-İ Emiriye Ve Mevkûfenin Tevsî'-İ İntikâlâtina Dâ'ir Nizamnâme, 1913 Tarihli Emvâl-İ Gayr-I Menkule İntikâlât Kanun-I Muvakkati, 1865 Tarihli Kadri Paşa'nin El-Ahkâm Eş-Şer'iyye Fî'l-Ahvâli'ş-Şahsiyye (Md. 584-647) Adlı eseri, DÖRDÜNCÜ KİTAP: Borçlar Hukuku, BİRİNCİ KISIM: İslâm Borçlar Hukûkunun Nazarî Esasları, İKİNCİ KISIM: İslâm Borçlar Hukûku Metinleri: 1876 Tarihli Mecelle-I Ahkâm-I Adliye, 1872 Tarihli Ali Haydar'in El-Mecmû'atü'l-Cedîde Fi'l-Kütübi'l-Erba'A Adlı eseri, 1888 Tarihli Îcâr-I Akâr Nizâmnâmesi, 1880 Tarihli Kadri Paşa'nin Eşya Ve Borçlar Hukuku Kodu (Mürşid'ül Hayran Ilâ Ma'rifeti Ahvâl'il-Insan Fi'l-Mu'âmelât'iş-Şer'iyye Alâ Mezheb'il-Imâm'il-A'zam Ebî Hanîfe En-Nu'mân). 1. 1923 Tarihli Vâcibât Komisyonu Zabitlari Ve Tedvîn Ettikleri Maddeler, 1923 Tarihli Vâcibât Komisyonu Esbâb-I Mûcibe Lâyihasi Ve Tedvîn Ettikleri Maddeler. BEŞİNCİ KİTAP: Eşya Hukuku, BİRİNCİ KISIM: İslâm Eşya Hukûkunun Nazarî Esasları, İKİNCİ KISIM: İslâm Eşya Hukûku Metinleri: 1876 Tarihli Mecelle'nin Eşya Hukuku İle Alakali Hükümleri (Md. 701-761, 950-956,1008-1044, 1045-1328), 1858 Tarihli Arâzî Kânûnnâme-I Hümâyûnu, Kadri Paşa'nin Eşya Ve Borçlar Hukuku Kodu (Mürşid'ül -Hayran). ALTINCI KİTAP: Ticâret Hukuku,BİRİNCİ KISIM: İslâm Ticâret Hukûkunun Nazarî Esasları, İKİNCİ KISIM: İslâm Ticâret Hukûku Metinleri: 1876 Tarihli Mecelle'nin Ticâret Hukuku İle Alakali Maddeleri (1045-1059, 1329-1448), 1881 Tarihli Ali Haydar Efendi'ye Ait Bey'-İ Müvâza'a, Karz Akdi, Murabaha Ve Kismet-İ Guremâ'ya Ait Risalesi, 1914 Tarihli Evkâf Bankasi Kanunu YEDİNCİ KİTAP: İslam Devletler Hususi Hukuku, BİRİNCİ KISIM: İslam Devletler Hususi Hukûku Metinleri: 1868 Tarihli Tâbi'İyyet-İ Osmâniyye Kânûnu, 1330 Tarihli Memâlik-I Osmaniye'de Bulunan Ecânibin Hukuk Ve Vezâifi Hakkında Kanun-I Muvakkat Ayrıca Külliyâtın son cildinde 120 sayfayı bulan bir İSLAM VE OSMANLI HUKUKU KAYNAKÇASI ve ayrıntılı bir KAVRAM FIHRISTI okuyucunun istifadesine sunulmuştur.

İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı 2. Cilt - Özel Hukuk 1

İslâm Ve Osmanlı Hukûku Külliyâtı'nın ÖZEL HUKUK başlıklı İkinci cildi iki kitaptan oluşmaktadır. BİRİNCİ KİTAP: İslâm Şahsın Hukuku, BİRİNCİ KISIM: İslâm Şahsın Hukukunun Nazari Esasları, İKİNCİ KISIM: İslâm Şahsın Hukuku Metinleri: 1855 Tarihli Vezâ'if Tevzî'ine ve İmâretlerin Sûret-i İdâresine Dâ'ir Nizâmnâme.1860 Tarihli Kadri Paşa'nın Ahvâl-i Şahsiye'sinin ilgili eserinin Maddeleri,

İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı 1. Cilt Kamu Hukuku

Üç büyük ciltte tamamlanacak olan bu eser, müftüler ve vâizler için bir fetvâ ve fıkıh el kitabı; hukuk tarihi öğrencileri ve araştırmacıları için tam bir başvuru eseri; İlahiyatçılar ve özellikle de İslâm Hukuku alanında merakı olanlar ve araştırma yapacaklar için olmazsa olmaz bir temel kaynak ve nihayet hukuk alanında çalışan hâkimler ve yasama organları üyeleri için ise tam bir mukayeseli hukuk külliyâtı olma özelliğini taşımaktadır. Zira Mecelle ve onu takib eden dönemleri içinde telif edilmiş bütün kanunlaştırma hareketlerinin meyvelerini, resmi ve gayr-ı resmi olanlarıyla birlikte bu eserde bulmak mümkün olacaktır. Hukûk tarihçilerinin, ilahiyatçıların ve tarihçilerin yakından takip eylediği ve 12 ciltte tamamlanmasını umut ettiğimiz Osmanlı Kânûnnâmeleri ve Hukûkî Tahlilleri adlı eserimiz, bütün dünya kütübhânelerinde haklı yerini ihraz etmiş bulunmaktadır. Ancak herkesin ve bilhassa hukûka vâkıf tarihçilerin, hukukçuların ve ilahiyatçıların haklı olarak şu soruları sordukları bize sözlü ve yazılı olarak ulaşmaya devam etmektedir. Bu 760 küsûr Kânûnnameyi incelediğimizde bunların sadece ve sadece genel manada bir hukûk sisteminin % 20'sine tekabül ettiğini ve asıl % 80'lik kısmın ortada kaldığını görüyoruz. Bu muğlak sorunun cevabı ne olabilir? Bu soruya net bir cevap vermek gerekirse, bu 3.000 küsur sayfayı aşacak olan üç ciltlik eser, bu sorunun gerçek manada cevabı olacaktır.

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri/ Kanuni Devri Kanunnameleri II. Kısım Eyalet Kan-5

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri adıyla sunduğumuz bu çalışma, Türk-İslam tarihinin en uzun dilimi olan altı asırlık Osmanlı Devleti tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek ehhemmiyeti haizdir. Zira hukuk, insan hayatının bütün yönlerini yansıtan gerçek bir ayinedir. Hukukun, insan cemiyetlerinin vazgeçilmez unsurunu teşkil ettiği ve hatta bir hukukçunun ifadesiyle "insan hayatının ta kendisi olduğu" inkar edilemez. Osmanlı Kanunnameleri, sadece Osmanlı hukuku için değil, Osmanlı Tarihi, Osmanlı Medeniyet, askeri, iktisadi, dini ve sosyal tarihi için de, birinci elden bir kaynakdır. Devlet adamı ve siyasetçi, Kanuni'yi, eserleri olan kanunnamelerle tanımadan, ciddi ve tatmin edici bir idare siyaseti ortaya atamaz; kısaca geçmişi olmayanın geleceği de olamaz. Türk milletinin geçmişini yansıtan kanunnamelerden, hiç bir müslüman Türk bigane kalamaz... Bu çalışma başlangıçtan Tanzimat dönemine kadarki bütün kanunnameleri, siyasetnameleri ve layihaları ihtiva eder. Bu arada, sadece Türk tarihini ve medeniyetini değil, İslam tarih ve medeniyetini de yakından ilgilendirir... Yoğun bir ilmi araştırmayı ve gayreti gerektiren, Milli Kültür ve Tarihimiz açısından olduğu kadar, dünya tarihi ve medeniyeti açısından da yeni ufuklar açacak bir çalışma

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri/ Kanuni Devri Kanunnameleri 1. Kısım Merkezi-4

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri adıyla sunduğumuz bu çalışma, Türk-İslam tarihinin en uzun dilimi olan altı asırlık Osmanlı Devleti tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek ehhemmiyeti haizdir. Zira hukuk, insan hayatının bütün yönlerini yansıtan gerçek bir ayinedir. Hukukun, insan cemiyetlerinin vazgeçilmez unsurunu teşkil ettiği ve hatta bir hukukçunun ifadesiyle "insan hayatının ta kendisi olduğu" inkar edilemez. Osmanlı Kanunnameleri, sadece Osmanlı hukuku için değil, Osmanlı Tarihi, Osmanlı Medeniyet, askeri, iktisadi, dini ve sosyal tarihi için de, birinci elden bir kaynakdır. Devlet adamı ve siyasetçi, Kanuni'yi, eserleri olan kanunnamelerle tanımadan, ciddi ve tatmin edici bir idare siyaseti ortaya atamaz; kısaca geçmişi olmayanın geleceği de olamaz. Türk milletinin geçmişini yansıtan kanunnamelerden, hiç bir müslüman Türk bigane kalamaz... Bu çalışma başlangıçtan Tanzimat dönemine kadarki bütün kanunnameleri, siyasetnameleri ve layihaları ihtiva eder. Bu arada, sadece Türk tarihini ve medeniyetini değil, İslam tarih ve medeniyetini de yakından ilgilendirir... Yoğun bir ilmi araştırmayı ve gayreti gerektiren, Milli Kültür ve Tarihimiz açısından olduğu kadar, dünya tarihi ve medeniyeti açısından da yeni ufuklar açacak bir çalışma.

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri/ Yavuz Sultan Selim Devri Kanunnameleri-3

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri adıyla sunduğumuz bu çalışma, Türk-İslam tarihinin en uzun dilimi olan altı asırlık Osmanlı Devleti tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek ehhemmiyeti haizdir. Zira hukuk, insan hayatının bütün yönlerini yansıtan gerçek bir ayinedir. Hukukun, insan cemiyetlerinin vazgeçilmez unsurunu teşkil ettiği ve hatta bir hukukçunun ifadesiyle "insan hayatının ta kendisi olduğu" inkar edilemez. Osmanlı Kanunnameleri, sadece Osmanlı hukuku için değil, Osmanlı Tarihi, Osmanlı Medeniyet, askeri, iktisadi, dini ve sosyal tarihi için de, birinci elden bir kaynakdır. Devlet adamı ve siyasetçi, Kanuni'yi, eserleri olan kanunnamelerle tanımadan, ciddi ve tatmin edici bir idare siyaseti ortaya atamaz; kısaca geçmişi olmayanın geleceği de olamaz. Türk milletinin geçmişini yansıtan kanunnamelerden, hiç bir müslüman Türk bigane kalamaz... Bu çalışma başlangıçtan Tanzimat dönemine kadarki bütün kanunnameleri, siyasetnameleri ve layihaları ihtiva eder. Bu arada, sadece Türk tarihini ve medeniyetini değil, İslam tarih ve medeniyetini de yakından ilgilendirir... Yoğun bir ilmi araştırmayı ve gayreti gerektiren, Milli Kültür ve Tarihimiz açısından olduğu kadar, dünya tarihi ve medeniyeti açısından da yeni ufuklar açacak bir çalışma.

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri/ II. Beyazid Devri Kanunnameleri-2

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri adıyla sunduğumuz bu çalışma, Türk-İslam tarihinin en uzun dilimi olan altı asırlık Osmanlı Devleti tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek ehhemmiyeti haizdir. Zira hukuk, insan hayatının bütün yönlerini yansıtan gerçek bir ayinedir. Hukukun, insan cemiyetlerinin vazgeçilmez unsurunu teşkil ettiği ve hatta bir hukukçunun ifadesiyle "insan hayatının ta kendisi olduğu" inkar edilemez. Osmanlı Kanunnameleri, sadece Osmanlı hukuku için değil, Osmanlı Tarihi, Osmanlı Medeniyet, askeri, iktisadi, dini ve sosyal tarihi için de, birinci elden bir kaynakdır. Devlet adamı ve siyasetçi, Kanuni'yi, eserleri olan kanunnamelerle tanımadan, ciddi ve tatmin edici bir idare siyaseti ortaya atamaz; kısaca geçmişi olmayanın geleceği de olamaz. Türk milletinin geçmişini yansıtan kanunnamelerden, hiç bir müslüman Türk bigane kalamaz... Bu çalışma başlangıçtan Tanzimat dönemine kadarki bütün kanunnameleri, siyasetnameleri ve layihaları ihtiva eder. Bu arada, sadece Türk tarihini ve medeniyetini değil, İslam tarih ve medeniyetini de yakından ilgilendirir... Yoğun bir ilmi araştırmayı ve gayreti gerektiren, Milli Kültür ve Tarihimiz açısından olduğu kadar, dünya tarihi ve medeniyeti açısından da yeni ufuklar açacak bir çalışma.

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri/ Osmanlı Hukukuna Giriş ve Fatih Devri-1

Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri adıyla sunduğumuz bu çalışma, Türk-İslam tarihinin en uzun dilimi olan altı asırlık Osmanlı Devleti tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek ehhemmiyeti haizdir. Zira hukuk, insan hayatının bütün yönlerini yansıtan gerçek bir ayinedir. Hukukun, insan cemiyetlerinin vazgeçilmez unsurunu teşkil ettiği ve hatta bir hukukçunun ifadesiyle "insan hayatının ta kendisi olduğu" inkar edilemez. Osmanlı Kanunnameleri, sadece Osmanlı hukuku için değil, Osmanlı Tarihi, Osmanlı Medeniyet, askeri, iktisadi, dini ve sosyal tarihi için de, birinci elden bir kaynakdır. Devlet adamı ve siyasetçi, Kanuni'yi, eserleri olan kanunnamelerle tanımadan, ciddi ve tatmin edici bir idare siyaseti ortaya atamaz; kısaca geçmişi olmayanın geleceği de olamaz. Türk milletinin geçmişini yansıtan kanunnamelerden, hiç bir müslüman Türk bigane kalamaz... Bu çalışma başlangıçtan Tanzimat dönemine kadarki bütün kanunnameleri, siyasetnameleri ve layihaları ihtiva eder. Bu arada, sadece Türk tarihini ve medeniyetini değil, İslam tarih ve medeniyetini de yakından ilgilendirir... Yoğun bir ilmi araştırmayı ve gayreti gerektiren, Milli Kültür ve Tarihimiz açısından olduğu kadar, dünya tarihi ve medeniyeti açısından da yeni ufuklar açacak bir çalışma.

Vakıf Müessesi/ İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında

Danışmanı olduğum Ahmet Akgündüz, "İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müesesesi" konulu bu tezi ile Türk Hukuk Tarihi çalışmalarına gerçekten katkı teşkil edecek bir eser yazmayı başarmıştır. Türk Hukuk Tarihi sahasında mevcut Türkçe eserlerin azlığı nazara alınacak olursa, orjinal eserlere ve arşiv kaynaklarına dayanarak yapılmış olan bu tezin değeri daha iyi anlaşılır. Türk Özel Hukuk Tarihinin önemli müesselerinden biri olan vakıf bu tezde gerçekten detaylı bir tarzda, çeşitli cepheleri ile incelenmiş ve okuyucuların ve Türk Hukuk Tarihi konusunda çalışacakların istifadesine bir kaynak olarak sunulmuştur. Prof. Dr.Halil Cin Selçuk Üniversitesi Rektörü

Vaka-Nüvis Es'ad Efendi Tarihi / Sahhaflar Şeyhi-Zade Seyyid Mehmed Es'ad Efendi

Üç Devirde Bir Mabed Ayasofya

Ayasofya´nın 1500 Yıllık Tarihi Serüvenini, Bilinmeyen Yönlerini Bu Kitapta Bulacaksınız.

Tarih - Lenklere Cevaplar

Yıllardan beri Osmanlı Hukuk sistemi ile alakalı kitaplar telif etmekte, makaleler yazmakta ve konferanslar vermekteyim. Belli kesimlerin hoşuna gitmediğinin farkındayım. Osmanlı devleti nin bir Müslüman Devlet olduğunu biliyoruz ve aksine yorumlar karşısında yıllardır şaşırıp kalıyorduk. Meğerse Osmanlı devletine karşı olanlar ve hem de en baştakiler, kuvvetle muvaffak olamadıkları tarihin çarpıtılması meselesine çeşitli dalaverelerle ve kiralık kalemleri kullanarak emellerine ulaşmak istediklerini yıllar sonra öğrendik. Öğrendik ki, Prof. Ömer Lütfü Barkan da ve hatta bir yerde Prof. Fuat Köprülü de, bir türlü rejimlerini halka meşru göstermeyi başaramayan siyasetçilerin emirleri ve talimatları doğrultusunda kalemlerini kullanmışlardır. Ben bir İslam Hukuku uzmanıyım ve Türk Hukuk tarihçisiyim. Osmanlı hukuk sistemini inceleyen Osmanlı kanunnameleri başta olmak üzere çok sayıda eserim olduğu için bana Osmanlı tarihçisi nazarıyla bakıyorlar. Ancak genel tarihin hukuku tarihi bilinmeden yazılamayacağına inananlardanım. Ben de insanım. Kaleme aldığımız ve bu zamana kadar 250.000 adet satan Bilinmeyen Osmanlı adlı kitabımıznı birinci baskısında veya diğer eserlerimizde bazı tashih hataları ve hatta bilgi hataları olabilir. Benim dusturum: Eğer bir mes elenin münâzarasında kendi sözünün haklı çıktığına taraftar olup ve kendi haklı çıktığına sevinse ve hasmının (Beni tenkit edenler, bilinen manada Hasmımız değildir ve zaten burada hasımdan kasıt da farklı görüşü ileri süren taraf demektir) haksız ve yanlış olduğuna memnun olsa, insafsızdır. Hem zarar eder. Çünkü haklı çıktığı vakit, o münazarada bilmediği birşeyi öğrenmiyor. Belki gurur ihtimaliyle zarar edebilir. Eğer hak hasmının elinde çıksa, zararsız, bilmediği bir mes eleyi öğrenip menfaattar olur, nefsin gururundan kurtulur. Demek insaflı hakperest, hakkın hatırı için nefsin hatırını kırıyor. Hasmının elinde hakkı görse, yine rızâ ile kabul edip taraftar çıkar, memnun olur.

Tabular Yıkılıyor 2

Süleyman Hilmi Tunahan hakkında bu zamana kadar bilinmeyen belgeler ışığında doğru bilgiler, Alevilikle ilgili arşiv belgeleriyle yeni tesbitler ve birbirinden çarpıcı tarihî konular, kitabın konusunu taşkil etmektedir.

Tabular Yıkılıyor 1

İslâm'ın hükümlerinin değişip değişmediği konusunda doyurucu izahlar getiriyor; İstanbul Kanatlarımın Altında adlı iftirânameye doğru cevabı bu Kitapta görmek mümkün olduğu gibi, belgeler ışığında IV. Murad' ın hayatını ve ona yapılan iftirâlarını veriyor. Merhûm Turgut Özal' ın talebi üzerine hazırlanan Rumeli'deki Osmanlı Hâkimiyeti ve Osmanlı Devletin'de Devşirme meselesi adlı iki raporu; ve bunlara benzer dikkat çekici ve çok ehemmiyet arz eden meselelerin ayrıntılı izahlarını yapıyor.

Sorularla Ermeni Meselesi

Ermeni Meselesi, neredeyse bir buçuk asır önce kucağımızda bulduğumuz, bugüne kadar da taşımak zorunda olduğumuz bir meseledir. Muhataplarının dışında pişirilen ve geliştirilen bu mesele, bin yıldır birbirine el kaldırmamış iki milleti bıçak sırtı gibi ikiye ayırmış, sönmeyen bir kin ve düşmanlık ateşini yakmıştır. Bu eserin telif edilmesi, çok önemli sebeplere dayanmaktadır. En önemlisi ve birincisi. Ermeni meselesinin bir Müslüman Devlet olan Osmanlı devletindeki hukuk sistemi yani İslam Hukuku açısından değerlendirilmesidir. İkincisi, olayların ve problemlerin soru ve cevap şeklinde takdim edilmesidir. Üçüncüsü, sadece Batı kaynakları değil, sadece bizim arşiv kaynakları da değil, her ikisinin de nazara alınarak ve İslâmî ilimlere dair kaynaklar da ihmal edilmeyerek tahlili bir metot izlenmesidir. Teshillerimize göre, Ermeni meselesi, İslam âleminde ve Gayr-i Müslim dünyada yeterince bilinmemekte veya yanlış bilinmektedir; Avrupa ve Amerika´daki Türk nesilleri tarafından maalesef bilinmemektedir, Türkiye´de ise özellikle İslâmî yönü itibariyle ele alınmamıştır ve nihayet bilim adamlarının birçoğu dahi hukuki ve islami tahlilleri açısından bilmemektedirler. Bu eserin telifi bütün bu bilinmezliklere ışık tutmak amacını taşımaktadır. Bu eser, Ermeniler ve Ermeni Meselesi hakkında soru-cevap tarzında hazırlanmıştır. Ermenilerin tarihleri, kökenleri, Bizans, İlk dönem Müslümanlar ve Selçuklularla ilişkiler ve daha sonra da geniş bir şekilde Osmanlı döneminde Ermenilerin siyasi, kültürel, ekonomik hayatları anlatılmaktadır. Eserde tehcir meselesi üzerinde genişçe durulmuş, tehcirin İslam Hukukunda yeri ve Hz. Peygamberin Yahudileri tehcirine yer verilmiştir. Eser 17 bölümde 181 sorunun cevabını vermektedir

Silistreli Süleyman Hilmi Tunahan

Tarih bize gösteriyor ki, başta peygamberler ve onların gerçek mirasçıları olan din âlimleri olmak üzere, insanlık âlemi, büyük insanların kıymetlerini zamanlarında tam takdir edememişlerdir. Sonradan ise, bu takdir edememenin cezasını, hem muâsırı olan insanlar ve hem de onların nesilleri çekmişlerdir. Hemen hemen bütün peygamberler, bu hükmümüze müşahhas birer misal olarak verilebileceği gibi, İmam-ı A´zam ve Ahmed bin Hanbel gibi İslam âlimleri de, bu acı hükmü teyid eden canlı misallerdendir. Tesbitlerimize göre, asrında tam anlaşılamayan şahsiyetlerin bu asrımızdaki misallerinden biri de Süleyman Efendi Hazretleri'dir. Maalesef, tıpkı Bediüzzaman'da olduğu gibi, devletimizin istihbârât kaynakları, resmî kurumların hazırladıkları raporlar ve tabii ki, bunlardan etkilenen medya ve ansiklopediler, bu büyük İslâm âlimi hakkında yalan yanlış şeylerle doludur. Süleyman Efendi ve talebeleri hakkında söylenen ve yazılanların çoğunun yalan yanlış şeyler olduğunu; Süleymancılık diye bir mezhep veya din olmadığını ve bu zatın Osmanlı Medreselerinde yetişmiş büyük bir âllâme ve ulûm-ı bâtınada zirveye ulaşmış bir mürşid-i kâmil olduğunu bu eser ortaya koymuş bulunmaktadır.

Osmanlı-Amerikan İlişkileri

Günümüz olaylarının anlaşılmasında önemli bir yere sahip olan tarihi hadiseleri bilmek geçmişi anlayarak geleceğe yön vermede mühim bir parametredir. Osmanlı-Amerikan ilişkileri bu açıdan değerli ip uçları taşımaktadır. Bugün ABD için vazgeçilmez partner olan Türkiye bu konumuna Osmanlı birikimiyle gelmiştir. Dünyanın jeopolitik ve jeostratejik açıdan önemli bir merkezinde bulunan Türkiye dünya tarihinde her zaman önemli bir rol oynamıştır. ABD`nin ticarî çıkarlarıyla başlayan Osmanlı-Amerikan ilişkileri XIX. yüzyılın farklı dilimlerinde değişiklik göstermiştir. Yaklaşık iki yüzyıla yaklaşan Türk-Amerikan ilişkilerini Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi (ya da II. Dünya Savaşı sonrası) olmak üzere iki döneme ayırmak mümkündür. Bu yazıda Osmanlı dönemindeki Türk-Amerikan ilişkilerine Osmanlı arşiv belgeleri ışığında değinilecek aynı zamanda 21. yüzyılda dünya siyasetine yön veren ABD´nin bugünlere nasıl geldiğini ve yıllarca hangi Müslüman devlete vergi ödediğini merak edenler için de sanırız önemli bilgiler verilecektir. Avrupa devletlerinin emperyalist politikalarının dışında kalmak istemeyen ABD Yakın Doğu`ya nüfûz etmek için, XIX. yüzyılda bölgenin tek hâkim gücü olan Osmanlı Devleti ile resmî temasa geçmek istemiştir. ABD`nin Doğu Akdeniz ticaretinde etkin olması gibi ticarî nedenlerle başlayan Osmanlı-Amerikan ilişkilerinde ekonomik sebeplerden çok, siyasî amaçlar belirleyici olmuştur. Bu anlamda ticaret, ABD tarafından siyasî alana nüfûz etmenin anahtarı olarak kullanılmıştır. İki devlet arasında çıkan problemler de genellikle siyasî meselelerden kaynaklanmıştır. Osmanlı-Amerikan ilişkilerine dair tespit ettiğimiz binlerce arşiv belgesinin yaklaşık yüzde 80`i siyasî konulara ilişkindir. Bu da, siyasî ilişkilerin ağırlıkta olduğunun göstergesidir. Kısaca Osmanlı-Amerikan münasebetlerinde, ekonomik faktörlerin öne çıktığı görünse de aslında siyasî kaygıların birinci sırada olduğu görülmektedir.

Osmanlı Toplumunda Tasavvuf

Dünya tarihi göz önünde bulundurulduğunda, Osmanlı Devleti, uzun müddet ayakta durabilmiş ender devletlerden biridir. Bunun sırrı, tarihin en kritik döneminde medeniyetlerin beşiği olan bir coğrafyada kurulmuş olan Osmanlı'nın, kurucusunun ve kuruluşunun temelindeki fikrî, manevî, sosyal, kültürel alt yapı ve temeli oluşturan en önemli unsurlardan biri olan tasavvufî düşünce ve aksiyondur. Osmanlı toplumunda, müesseselerinin yaygınlaşmasıyla tasavvuf, topluma nüfuz ederek, zihniyetlere tesir etmiş ve yükselen değerlerden biri olmuştur. Osmanlı bu manevî unsuru sosyal, kültürel, moral ve estetik yapılanmasında, ileriki dönemlerde adeta aslî bir unsur olarak kullanmıştır. Bu sebepten dolayı, Osmanlı'yı keşfetmenin en önemli yollarından biri de, toplumu ve müesseseleri üzerindeki derin etkileri bakımından tasavvufî düşünce ve aksiyonu yakından tanımak olacaktır. Abbâsîler döneminde sistemleşip olgunlaşan tasavvuf, Selçuklular döneminde kurumsallaşıp tarikatlar şeklinde ortaya çıkmıştır. Osmanlılar döneminde ise yaygınlaşarak toplumun bütün kesimlerini ve hayatın pek çok yönünü etkisi altına almıştır. Bu dönemde tasavvuf, devletin fikir, felsefe, mimarî, şiir ve musikî başta olmak üzere bütün güzel sanatlarla, hatta siyasî, içtimaî, iktisadî, ilmî ve askerî hayatla ilgili yönlendirmeler yapan bir düşünme ve yaşama tarzı olmuştur. Bu çalışma zaman olarak, XVII. yüzyılın esas alındığı bir zaman dilimini kapsamaktadır. Coğrafî sınır olarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin üzerinde bulunduğu Asya toprakları ile sınırlandırılmıştır. İstanbul'un Avrupa ve Çanakkale'nin Gelibolu yakası çalışmanın sınırlarına katılmıştır. Kitap bir giriş, iki bölüm ve ekler kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde birinci derece kaynaklar tanıtılmış, XVII. yüzyılın siyâsî, içtimâî, iktisâdî durumu ele alınarak coğrafî sınır belirtilmiş, bu döneme kadar ve bu dönem tasavvufunun yapısı hakkında genel bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, Anadolu'da tasavvuf kültürünü yayan tarîkat mensupları şahıs ve kurum bazında tanıtılmıştır. Usûl olarak öncelikle tarîkat, sonra o tarîkatın şûbesi ve mensupları kronolojik sıraya göre değerlendirilmiştir. Kitap telif edenlerin eserleri ile, şâir olanların dîvân sâhibi olup olmadıkları kaydedilmiş, bu eserlerin mevcut olup olmadıkları kütüphâne kayıtlarından taranarak tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde meşâyihın devlet ricâli ve ulemâ ile münâsebetlerine değinilmiş; halkın bilgi, kültür ve sanat anlayışını geliştirmedeki tesirleri incelenmiştir. Ayrıca bu dönemde kimi sûfîlerin sürgüne gönderilmesi ve idam edilmesinin sebepleri değerlendirilmiş; bazı vâiz ve ilim erbâbının bir kısım tekke mensubuna karşı takındığı menfî tutumun sebeplerine işaret edilmiştir. Ekler kısmında, XVII. yüzyıl meşâyihınin bir listesi çıkarılmış, şeyhlerin mensup oldukları tarîkat, bu tarîkatın şûbesi ile vefât târihleri, varsa vazîfe yaptığı tekke, şâirliği, medrese tahsîli gördüğü, eser sahibi olduğu ve bunların sayısı ile herhangi bir savaşa katıldığı listeler halinde gösterilmek sûretiyle toplu bir fotoğraf çekilmeye çalışılmıştır.

Osmanlı Devletinde Belediye Teşkilatı Ve Belediye Kanunları

Osmanlı Devletinde Ehli Sünnetin Şii Akidesine Tenkidleri

Bilindiği gibi, Türk-İran münasebetlerinde Şiîliğin rolü çok büyüktür. İslâm'ın erken dönemlerinde teşekkül eden Şîa 'nın, bugün olduğu gibi, özellikle Osmanlı dönemindeki münasebetleri büyük ölçüde etkilediği bir vâkıadır. Özellikle, on beşinci yüzyılın sonları ile, on altıncı yüzyılın başlarında iki devlet arasındaki kanlı muharebelerin görünen sebebi, dînî ve mezhebîdir. Gerçek şu ki, tek sebep dînî ve mezhebî olan ihtilaflar değildir. Ancak, halkın savaşa sevk edilmesinde bu sâik sürekli kullanılmıştır. İki devletin resmiyette sulh içinde bulunduğu zamanlarda ise, özellikle İran tarafında boş durulmamış ve sürekli Anadolu içlerinde Şiî propagandasına devam edilmiştir. İşte böylesi bir dönemde neşredilerek halka dağıtılan Hüsniye adlı kitabın, reddiye sinin yapıldığı Ahmed Feyzi Çorûmî 'ye ait El-Feyzü'r-Rabbâni fî Ebâtili'l-İrânî adını taşıyan bu eseri, okuyucularımızın istifadesine sunmuş bulunuyoruz. Eserde Temas Edilen Başlıca Konular ve Yazarın Şîa 'ya Yönelttiği Eleştiriler başlığını taşımaktadır. Bu başlık altında Tevhid , Nübüvvet, Kaza-kader , Hilâfet -İmâmet , Ehl-i Beyt ve Sahabe , Lânet gibi konuların yanında, İslâm Mezhepleri Târihinde sıkça tartışılan Yetmiş Üç Fırka ile ilgili değerlendirmeler işlendi. Çorûmî, eserinde sadece bu konulara temas etmekle kalmayıp, furuât dediğimiz,inancı ilgilendirmeyip ibâdet ve muamelatla ilgili pek çok konuya da temas etmektedir. Bunlar içerisinde Şîa ve Ehl-i Sünnet arasında ihtilaflı olmayan hususlar olduğu gibi, mut'a nikahı gibi üzerinde ciddi görüş ayrılığı bulunan hususlar da vardır. Müstakil bir çalışma konusu olabilecek genişlikte ele aldığı bu hususa, çalışmamızda temas etmedik. Eserde bulunup da, bizim ele almadığımız konulardan bazıları şunlardır: Abdest, namaz, nikah, haml müddeti, tavşan eti ve satranç oyunu. Bunları bu çalışmamızda ele almamız, çalışmamızın hacmini çok genişletecekti. Ayrıca maksadımız Ehl-i Sünnet ve Şîa arasında bulunan ciddi görüş ayrılığı olan ana temel konulardı ki, bunları vermeğe çalıştık.

Osmanlı Atlası

İslam ve Osmanlı Çevre Hukuku

'Kitap iki ayrı bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde İslam Çevre Hukukunun esaslarını kısaca özetlenmiş. Sadece teorik değil uygulamaya yönelik Furu-ı Fıkıh kitapları da değerlendirilmiş. İkinci Bölümde ise Çevre hukuku ile alakalı hukuki esaslar özetlendikten sonra, dünyanın ilk çevre Nizamnamesini ayrıntılarıyla incelenmiş ve çevre ile alakalı Osmanlı Devletindeki kurumları anlatılmıştır'.

İslam Hukukunda Kölelik-Cariyelik Müessesesi ve Osmanlıda Harem

Osmanlı Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı Ve Tarihi Gelişimi

Araştırmacılar ve meraklıları için tam anlamıyla vaz geçilmez bir kaynak ve başvuru kitabı olan bu eserde Osmanlı Maliyesi'nde hemen hemen her devirde kullanılan, Tapu-Tahrir Defterlerinde ve Osmanlı İktisat tarihi ile alakalı vesikalarda da kullanılan bir yazı türü olan SİYAKAT yazısının tarihi gelişimi ile Siyakat yazısı ile alakalı binlerce örnek bulacaksınız.