Hüseyin Tural

Arap Edebiyatında Aruz

Meşhur tefsir ve dil âlimi Cârullah ez-Zemahşerî adlı eserinde Arap Edebiyâtının ilim dallarını 12 olarak zikretmektedir. Bunlar: Lugat ilmi, Binâ (sarf) ilmi, İştikâk ilmi, İ'râb (nahiv) ilmi, Me'ânî ilmi, Beyân ilmi, Arûz ilmi, Kâfiye ilmi, Nesir inşâsı (edebî yazı yazma sanatı), şiir nazmetme ilmi, Kitâbet ilmi, Hitâbet ilmi. Şüphesiz bu ilim dalları içinde en zor olanı Arûz ilmidir. Zira Arûz, belli bir seviyede akıl ve zekâ yanında özel bir kâbiliyyet ve şiir mûsikîsinden zevk alma tabiatına sâhip olmayı da gerektirmektedir

Arapça Gramer ve İrab Teknikleri

Değerli okuyucular, günümüzde gerek eğitim kurumlarımızda gerekse özel dil kurslarında Arapça öğretilirken maalesef gramer derslerinde cümle tahlillerine, yani i'râba hiç yer verilmemekte veya çok az yer verilmektedir. Bugün genellikle yurt dışında bastırılan ve daha ziyade sokakta Arapça konuşturmayı hedef alan ve içinde köklü gramer konuları bulunmayan kitaplar okutulmaktadır. Bu bilgilerle belki biraz pratik kazandırılabilir, ancak ciddi Arapça metinleri çözmek bize göre mümkün olmaz. Bu arada üniversitelerimizdeki bazı meslektaşlarımızın yazdıkları değerli eserlerin Arapça öğretimine katkılarını da zikretmekte fayda görüyoruz. Sonuç olarak, Arapça öğretiminin hedefi, klasik Arapça bir metni doğru olarak okumak, doğru olarak anlamak ve doğru olarak tercüme etmek olmalıdır diyebiliriz. Bunu sağlamak için Arapça derslerinde mutlaka i'râba, yani cümle tahliline yer verilmelidir kanaatindeyiz. İşte biz burada bu yönde bir gayretin içine girdik. Tevfik Allah'tandır. Burada şu hususu da ifâde etmekte fayda görüyorum. Bu kitap, Arap Dili gramerinin belli bir seviyesini hedef almamıştır. Burada, Arapçaya yeni başlamış bir kimsenin istifâde edeceği bilgiler olduğu gibi, bir doçentin hatta bir profesörün istifâde edebileceği bilgiler de mevcuttur. Zira, bu dilin eğitimini verdiğimiz dönemlerdeki sınavlarda, yüksek lisans, doktora ve doçent adaylarına sorup da cevap alamadığımız veya eksik cevap aldığımız konular da burada yer almıştır. Bilindiği üzere Arap Dili, dünyanın en zengin dillerinden biri belki birincisidir. Böylesine büyük ve zengin bir dilin gramerini birkaç yüz sayfaya sığdırmak mümkün değildir. Sözümüzün başında da söylediğimiz gibi biz burada bu dilin olmazsa olmazlarını bir araya getirmeye çalıştık. Birazcık başarılı olmuşsak ne mutlu bize. Eksikliklerimiz ve yanlışlıklarımız için her türlü tenkit ve tavsiyeye açık olduğumuzu özellikle belirtmek isterim.

Arap Dilinde Ezdad

Bu çalışmamızda, edad sahasında yazılan ve bize kadar ulaşan 10 adet eseri aldık. Muhtelif sayılarda ezdad maddesini ihtiva eden bu eserleri fişleyip birleştirerek tek bir sözlük olarak Türkçe’ye kazandırmak istedik. Verdiğimiz ezdad maddelerinde kelimelerin sadece zıt anlamlarını vermekle yetinmeyip mümkün olduğu kadar ve kaynakların elverdiği nispette bu manaların daha iyi anlaşılmasını sağlamak maksadıyla ayet, hadis, Arap kelamı ve şahid beyitlere tercümeleriyle birlikte yer vermeye çalıştık. Verilen her ezdad maddesinin akabinde o maddenin yer aldığı kaynak veya kaynakları cilt ve sayfa numaralarıyla birlikte dipnotta zikrettik. Böylece konuyla ilgili daha geniş bilgi edinmek isteyecek olan okuyuculara kolaylık sağlamak istedik.

Temel Sarf Bilgileri

Ülkemizde uzun zamandan beri gerek imam-Hatip Liselerinde gerekse İlâhiyat Fakültelerimizde okutulan Arapça dersleriyle ilgili, metni Arapça olan bir sarf kitabının eksikliği hissedilmektedir. İşte bu kitap bu eksikliği gidermek ve bu sâhâdaki ihtiyâcı karşılamak üzere kaleme alınmıştır. Kelime ve cümle kalıplarının zihinlere yerleşmesi için kitabın esas metni Arapça olarak verilmiştir. Zira gramer ilmi biraz da ezbere dayanmaktadır. Burada fazla detaylara girmeden bu ilim dalı ile ilgili mutlaka bilinmesi gereken bilgiler özet olarak ve basit bir üslûpla bir araya getirilmeye çalışılmıştır.