İbrahim Çapak

Düşünce Geleneğimizde Mantık

Düşünce Geleneğimizde Mantık olarak isimlendirdiğimiz bu esrimizde yer alan makaleler, daha önce çeşitli akademik dergilerde yayınlanan veya sempozyumlarda sunulan toplam 13 yazıdan oluşmaktadır. Eserde yer alan Kıbrıslı Zenon ve Stoa Okulu ile Süryanilerin Mantık İlmine Katkıları isimli makaleler, mantık ilminin İslâm dünyasına geçmeden önceki durumunu tespit açısından önemlidir. Mantık ilminin sistemleştiricisi olan Aristoteles'ten sonra stoacıların özellikle şartlı önerme ve şartlı kıyas hakkındaki görüşleri Müslüman mantıkçılar tarafından çok ilgi görmüştür.

Anahatlarıyla Mantık

İslam dünyasının ilk filozofu olarak bilinen Kindi Aristoteles'in mantık eserleriyle ilgili bir takım çalışmalar yapmakla beraber asıl mantık çalışmaları Muallimi Sani olarak isimlendirilen Farabi ile başlamıştır. Farabi'den sonra İslam dünyasının yetiştirdiği en önemli mantıkçı İbn Sina olmuştur. Hem Farabi hem de İbn Sina Aristoteles'in eserlerini son derece iyi bir şekilde incelemiş onlarla ilgili şerhler yazmış bağımsız ve özgün eserler ortaya koymuş lardır. Müslüman filozoflar Mantık ilmini ele alırken İslami inançları da göz önünde bulundurmuşlardır. Örneğin meşhur filozof Gazali Kıstasu'l mustakim adlı eserinde kıyasın vahiy kaynaklı olduğuna dikkat çekerek kıyasın çeşitlerine ayetlerden örnekler vermektedir. Yine İbn Hazm kelam ve fıkıhla ilgili çeşitli mantık örneklerine dikkat çekmektedir.