İmam-ı Gazali

Resulullah ve Ashabının Güzel Ahlakı

Allâhü Teâlâ şöyle buyurmuştur: «And olsun ki; elbette sizin için (özellikle de) Allâh’a ve âhiret gününe ümit bağlayan ve (korku, arzu, bolluk ve darlık gibi tüm hâllerinde) Allâh’ı çokça zikretmiş kimseler için Allâh’ın Resûlü’nde pek güzel ve uyulmayı gerektiren çok güzel bir örnek bulunmaktadır!» [Ahzâb Sûresi, 21] «Muhakkak ki Sen elbette (mâhiyeti kimse tarafından idrâk edilemeyecek kadar) büyük bir ahlâk üzeresin.» [Kalem Sûresi, 4] Âişe (Radıyallâhü Anhâ) şöyle demiştir: “İşte O’nun (Sallallâhü Aleyhi ve Sellem) ahlâkı Kur’ân’dı.” [Abdürrezzâk, Musannef, 3/39 (4714); İbn Sa‘d, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, 1/313; Ahmed ibn Hanbel, Müsned, 41/148 (24601)] Resûlullâh Efendimiz (Sallallâhü Aleyhi ve Sellem) sevilmeye candan azîz bilinip sevilmeye lâyık yegâne bir şahsiyettir. “O, Allâh’ın emriyle Kâinat Efendisi; Varlığın tacı, varlık nurunun ta kendisi.” Kalem anlatamaz O’nun hayatı tayyibesini. Lâkin murâdımız bir nebze hayatını bilip hayatımıza intizâm vermektir.

İlim ve Fazileti

İmâm Gazzâlî bu kısımda ilmin fazileti, yerilen ve övülen ilimler, farz-ı ayn ve farz-ı kifâye olan ilimler, makbûl ve merdûd ilimler, münâzara, cedel ve hilâfın kötülüğü gibi birçok konu üzerinde durur. Bununla beraber kendi devrindeki âlimlerin ilmi, makâm ve mevki için öğrendiklerini, insanın asıl yaratılış maksadı olan kalbini tasfiye vazifesini unuttuğunu, fakîhlerin çok ender rastlana¬cak meselelerde ömrünü geçirdiği gibi meseleleri irdeler ve tenkit eder. Asıl ilmin “kalp ilimleri” olduğunu ifâde eden İmâm, saâdete ulaşmak için selef-i sâlihinin yolundan gidilmesi gerektiği üzerinde ısrârla durur. Cenâb-ı Allâh, kendisine rahmet ve makâmını âlî eylesin. Bizleri de kendisinden istifâde etmeye muvaffak eylesin.

Kalbin Sırları ve Kalbin Acayip Halleri

Kendi döneminde öne çıkan şahsiyetler her dâim var olmuştur. Fakat bazı kimseler sadece kendi zamanlarında değil, vefatının üzerinden bin sene dahi geçse nasîhat etmeye ve insanlara faydalı olmaya devam etmektedir. İşte İmâm Gazzâlî (Rahimehullâh) hiç şüphesiz bunlardan birisidir. İnsanın şerefi ve bütün yaratıklara kendisini üstün kılan fazileti, Allah’ın marifetini elde etmeye elverişli olan yapısından kaynaklanmaktadır. Dünyadaki şerefi, kemâli ve güzelliği bu marifet sayesinde olduğu gibi, âhirette de bu marifet onun hazırlığı ve kıymetlisi olacaktır. İnsan marifetullâha, kalp dışında herhangi bir âzâsıyla hazırlanamaz. Zira Allâh’ı bilen, O’na yaklaştıran, Allâh için çalışan, O’nun uğrunda gayrette bulunan ve Allâh nezdindeki sırları keşfeden yalnızca kalptir. Diğer organlar ise kalbin hizmetçileri ve kalbin çalıştırdığı âletlerden ibarettir. Eserde kalp, ruh, nefs ve akıl gibi kavramlar detaylıca ele alınır. Benzerlikleri ve farklılıkları çok güzel îzâh edilir. İnsanda bulunan öfke, şehvet, hırs, haset, çok yemek, süs ve gösteriş sevgisi, dünya mallarına düşkünlük, cimrilik ve acelecilik gibi hasletleri ele alınır ve İmâm Gazzâlî çok tesîrli bir şekilde nasîhatte bulunur.

Maneviyatı Yükselten İlkeler

İmam-ı Gazâlî’nin bu kitabı, dünyevileşmiş bir toplumun hayatına manevi formüller sunan müstesna bir eserdir. Hemen her şeyi dünyaya endeksli yaşamaya meyilli insana, varlık ve arzularını ebedileştirebileceği bir yolun var olduğunu gösteriyor. Bu yol, yaşanmakta olan hayatı, ahireti kazanma ekseninde görmeyi ve sürdürmeyi teklif etmektedir. Bu eserde, ahlakı yozlaştıran, toplumu çürümeye sevk eden problemlere karşı takip edilmesi gereken yol ve yöntemler ele alınmış, dünyevileşme tehlikesinden korunmanın temel çareleri üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda ilim, ihlas, edep, ölümü hatırlama, sabır, şükür, takva, züht ve kanaat gibi ilkeler, insanı dünyevileşme tehlikesinden koruyucu faktörler olarak sunulmuştur.

İhyau Ulumid Din Darül Minhac 10 Cilt

Kalbin Halleri

11. yüzyılın büyük İslâm âlimi İmam Gazâlî rah., kaleme aldığı eserlerle yalnızca yaşadığı dönemde değil, hemen her asırda derin izler bırakan fakih ve mutasavvıf bir âlimdir. Bu değerli eserlerin arasında öyle bir kitap vardır ki fıkıh, ahlâk ve tasavvuf konularında, yazıldığı günden şimdiye dek İslâm âleminde derin saygı ve kabul görmüştür; İhyâü Ulûmi’d-Dîn… Semerkand Yayınlarından bölüm bölüm müstakil kitaplar halinde Prof. Dr. Dilaver Selvi tarafından tercüme edilen ölümsüz eser, hem çeviri dili hem de tasarımı yönüyle dikkat çekiyor. Serinin 21. kitabı olan Kalbin Halleri; nefs, ruh, kalp ve akıl kelimelerinin anlamı ile bu isimlerden murad edilen mananın ne olduğu, insan kalbinin hususiyeti, kalpte toplanan vasıfların açıklanması, şeytanın vesvese ile kalbe tasallutu, vesvesenin manası ve kalbe galebe çalmasının sebebi, şeytanın kalbe giriş yolları gibi pek çok konuyu kaynak ve delilleriyle açıklıyor.

Kalplerin Keşfi Cilti Şamua

Açıklamalı Dua Mecmuası