Melikşah Sezen

Küçük Kitapta Büyük Mevzular

İsmail Fennî Ertuğrul merhumun Küçük Kitapta Büyük Mevzular isimli elinizdeki eseri, ismiyle müsemma bir metin olup bizlere hacim olarak muhtasar fakat muhteva olarak yoğun, derinlikli bir çalışma sunmaktadır. Bu küçük eser hakikaten esaslı ve büyük mevzulara temas ederken evvela İsmail Fennî’nin çok yönlülüğünü ve ilmî yetkinliği yansıtan hususî bir numune sunmaktadır. Nitekim eserin konularına bakıldığında, batı felsefesinden ilm-i kelâma, İslâm tarihinden tasavvufa, tefsir bahislerinden siyere, dinler tarihinden hadîs alanına kadar hemen her ilmin en merak edilen dolayısıyla da en netameli, tarihten günümüze en çok konuşulmuş ve irdelenmiş bazı mevzularını okuyucuya sunmaktadır. İzahı ve iknası mihnetli mevzuları hem büyük bir özgüven ve yetkinlikle ele alırken hem de en şüpheci ve alt seviyeden muhatapların dahi anlayabileceği bir üslup ile arz etmeyi, konuyu teknik ayrıntılara ve ıstılahlara boğmadan aktarabilmeyi başarmıştır. Tüm bunlar bu küçük kitabın yalnızca mevzuları itibarıyla değil, aynı zamanda o mevzuları ifade kabiliyeti açısından da büyük bir eser olduğunu bizlere ihtar etmektedir. İçindekiler [Cenâb-ı Allah Niçin İnkâr Edilemez?] [Vahdet-i Vücûd Meselesi] [Din Meselesi ve Semavî Dinler] [Mucize ve Keramet] [Ruha Dair Meseleler] [İslâm’a Dair]

İmam Maturidi Hayatı Eserleri ve İlmî Şahsiyeti

İslâm tarihinin en büyük ve etkili sîmâlarından bir tanesi olan İmam Ebû Mansur el-Mâturîdî (rahmetullahi aleyh), yakın zamanlarda ismi ve fikirleri etrafında en büyük spekülasyon ve istismarın yaşandığı âlimlerin başında gelmektedir. Bu büyük âlimi aslî hüviyeti ile tanımak adına gerçekleştirilen her çalışma hem ömrünü İslâm’a vakfetmiş bir âlime vefanın hem de söz konusu spekülasyon ve istismarı önlemenin gereğidir. Elinizdeki eser, işaret edilen hususlara katkı sunmak niyetiyle girişilen, imamın hayatı, eserleri ve ilmî şahsiyetine ışık tutmayı hedefleyen bir gayretin mahsulüdür.

Kelam Tarihinde Kadınların İzi

Kelam tarihinde kadınların varlığını gösterir herhangi müstakil bir çalışma yoktur. Söz konusu boşluk konunun incelenmesini önemli hale getirdiği gibi Kadın Kelamcılara dair merakı da arttırmaktadır. Elinizdeki eser, işbu boşluğa mütevazi bir katkı oluşturmak niyetiyle vücut bulmuş ilk çalışmadır.

İlm-i Hadis Hanefilik Maturidilik

Mâturîdî Külliyatının önemli bir parçasını oluşturan elinizdeki çalışma, İmam Mâturîdî’nin hadîs anlayışını merkeze almaktadır. İmam Mâturîdî’nin hadîs anlayışını tesbit etmek aslında Hanefî haber/hadîs anlayışını bilmeyi zaruri bir hâle getirmektedir. Bu irtibat kurulmadan onun rivayet anlayışını tesbit ve idrak etmek âdeta muhal gibidir. Çünkü mâlûm olduğu üzere o, usûlde ve fürûda İmam Ebû Hanife’yi ve erken dönem Hanefî âlimleri sıkı bir şekilde takib eden öncü bir isimdir. Bu itibarla elinizdeki çalışma evvela İmam Mâturîdî’ye kadarki dönem Hanefî hadîs usûlünü ana hatlarıyla ortaya koymaya çalışmakta hem de Te’vilâtü’l-Kur’ân ve Kitâbü’t-Tevhîd özelinde imamın bu usûle ne derece bağlı kaldığını sunmaya gayret etmektedir.

İmam Maturidinin Tefsir Literatürüne Tesiri

"Usûliddînin kıymetinin idrâk ve takdirden mahrum olunduğu, ilmî tekâmülün inkıtaının İmam Gazâlî’ye, zihnî durgunluğun ise şerh-hâşiye te’lifine fatura edildiği bir ahvalde Mâturîdî mütekellimleri tanıtıp, mahtût eserlerin tesbit ve tercümesine gayretkâr olmanın ne derece teveccühe mazhar olacağını bilemiyoruz. Çünkü sözkonusu ön kabullerin tekrar edildiği bir hengâmede ne usûliddînin ne şerh-hâşiye müktesebatının ne de İmam Gazâlî gibi ulemânın hakkıyla anlaşılamadığı ortadadır. Dolayısıyla mezkûr müşküller bertaraf edilmeden ve meselenin ana hatları vuzuha kavuşmadan Mâturîdîlik üzerine yapılan çalışmalar suya yazı yazmak olarak görülebilir. Biz ise bu gayretimizi, dökülen nazarî hikemiyat küpünün çay kaşığı ile toplanması mücadelesinde bir hamle olarak kabul edip, ihtiyarî değil zarurî bir mükellefiyet şuuruyla sarf-ı kelâm ediyoruz."

Ahmed Davudoğlu Hocaefendinin Mukaddime Takdim ve Takrizleri

Müteahhir Dönem Maturidi Kelamı

“Mâturîdî kelâmının nev’î şahsına münhasır bir numunesi olarak anılmaya layık” Şemsüddîn es-Semerkandî, müteahhir dönem kelâm ilmi için çok önemli bir isim olmasına rağmen hayatı konusunda çok az bilgiye rastlanmaktadır. Ancak Şemsüddîn es-Semerkandî’nin felsefî-kelâm usûlüne hâkimiyeti, mantık sahasındaki yetkinliği, bugün pozitif bilimler olarak nitelendirilen ilim şubelerindeki eserleri ve hakkında paylaşılan sınırlı bilgiler kendisinin hayatı ve kelâm düşüncesine dair ayrıntılı bir araştırma yapmayı gerekli kılmaktadır. Melikşah Sezen, Şemsüddîn Es-Semerkandî’nin şahsını, yaşadığı coğrafyayı, hocalarını, eğitimini, talebelerini ve eserlerini tetkik etmek yoluyla literatürdeki bu büyük boşluğu dolduruyor.