Uygulamalı Basın Arapçası

Ülkemizde Arapçanın öğretilmesi bağlamında çeşitli amaçlarla ve değişik yöntemlerle hazırlanmış çok sayıda yayın bulunmaktadır. 20–30 yıldan bu yana meydana gelen Arap dünyasına yönelik siyasi, ekonomik ve kültürel açılımların doğal bir sonucu olarak, başka amaçlarının yanısıra, orta ve ileri düzeyde Arapça bilgisine sahip olanların amaçlarından biri de yazılı Arap medyasını izleyebilmek olmuştur. Bu seviyedekilerin artık dilbilgisi kitaplarına ihtiyaçları kalmamıştır; orta ve ileri düzey öğrencileri bu amaçlarını gerçekleştirmek için, özellikle günümüz şartlarında, Arap medyasını izleyerek okuma-anlama becerisini ve bu tür metinleri çevirerek de genel anlamda dil becerisini geliştirmek istemektedirler.

Elinizdeki çalışma bu ihtiyaca cevap vermek amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışma bir dilbilgisi kitabı değildir. Çalışmanın en önemli hedefi, Arapça basın dili gibi özel bir alanda okuma-anlama ve yeniden yapılan-dırma becerilerini geliştirmeye yardımcı olmaktır. Bu amaçla, seçilen metinlerin etkin bir biçimde okunmasını sağlayacak önerilerde bulunul-muştur.

Metinler ve diğer çalışma örnekleri, günümüz basın dilini yansıtma niteliğine sahiptir. Temalarından da anlaşılacağı üzere, bunların hepsi güncel metinler olup halen yayın hayatını sürdüren medya organlarından derlenmiştir. Metinlerin farklı üsluplardan seçilmesine özen gösterilmiştir.

Bütün dillerde “basın dili”, o dilin standartları ile karşılaştırıldığında bazı farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar sadece üslupta değil, kulla-nılan kelimelerde de kendini göstermektedir. Basın dilinin bu özel duru-mu, en belirgin biçimde, “çeviri” esnasında karşımıza çıkar.

Burada şu noktayı belirtmekte fayda vardır: Arapça medya organlarında yaygın bir biçimde yazım hataları bulunmaktadır. Kitabımıza alınan bütün metin ve çalışma pasajları, söz konusu yazım hataları yönünden elden geçirilerek düzeltme işlemine tabi tutulmuştur. Çalışmamızın bir öğrenci kitabı olması sebebiyle ve öğrenme konumundakilere doğru örneklerin sunulmasına yönelik hassasiyet ile yapılan yoğun düzeltme esnasında hatalı yazılan hemzeler, “yâ” harfinin noktalı ya da noktasız oluşu gibi hususlar, hatta sıfat tamlamalarında uyumsuzluk içeren durumlar ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. İlginç olan şu ki, söz konusu hatalara, Arap dünyasındaki medya organlarında, Batılıların hazırladığı medya organla-rındakilere nazaran daha çok rastlanmaktadır.

Öğrencilere çoğu zaman sıkıcı gelebilen “sözlüğe aşırı müracaat”ı azaltmak amacıyla her metnin sonuna, o metindeki kelimelerin Türkçesi konulmuştur.

Metinlerin sonunda yer alan sorular, okunan metnin anlaşılıp anlaşıl-madığını ölçmeye yöneliktir. Bıktırıcı olmaması için alıştırmalar, çeşitlilik gösterecek biçimde hazırlanmıştır.

Kelime hazinesini zenginleştirmeye yönelik olarak eş anlamlı ve zıt anlamlı kelimelerin yer aldığı çalışmalar bulunmaktadır. Ancak önerilen eş ve zıt anlamlı kelimeler mutlak anlamda böyle olmayıp, bunların sadece belli bir bağlamda eş anlamlı ve zıt anlamlı olabileceklerini belirtmek gerekir.

Çeviri çalışmaları, öğrenciye, okuyup anladığı metinde geçen kelime, terimler ve yapıları yeniden yapılandırarak etkin bir biçimde kullanabilme becerisini kazandırmaya yöneliktir.

Kitap, basın dili ve onun özelliklerine ait bazı temel bilgilerin verildiği girişten sonra yer alan ve 12 ayrı tema çerçevesinde işlenen 12 bölümden oluşmaktadır. Girişte, basın diline özgü bazı temel kavramlar ve kelimeler örneklerle tanıtılmıştır.

Her temanın işlendiği bölüm, teknik olarak benzer biçime sahiptir; önce okuma anlama becerisini geliştirmeye yönelik bir metin verilmektedir. Sonra anlama düzeyini ölçen alıştırmalar, kelime hazinesini geliştirmeye yönelik alıştırmalar ve çeviri çalışmaları gelmektedir. Bölümlerin ikinci kısmında bizim “etkin okuma” dediğimiz bir tekniğin temel dayanağı olan ve bir haber metninde bulunması gereken ne, nerede, nasıl, niçin ve kim (ya da kime) sorularının cevaplandırılması gerektiğini öngören 5N1K ku-ralına göre bir okuma biçimi önerilmektedir. Burada okumanın, metnin planının takip edilmesi ve 5N1K’yı gösteren anahtar kelime ve kavram-ların izlenmesi yoluyla gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Üçüncü kı-sımda, “ileri okuma” diyebileceğimiz aşama yer almaktadır. Burada aynı konudan/olaydan bahseden ama farklı kaynaklardan derlenmiş olması dolayısıyla farklı üsluplara sahip 2, 3 ya da 4 metin yer almakta ve bun-ların karşılaştırılması istenmektedir. Dördüncü ve son kısımda ise öğrenci, bölümün temasıyla ilgili olarak yoğun düşünme, çalışma, yapılandırma ve çeviri etkinliklerine yönlendirilmektedir.

Her bölümün sonunda, bazı alıştırmaların çözümüne yer verilmiştir.

Bölümlerine göre kitap şu temaları ele almaktadır:

Birinci Bölüm, Petrol Fiyatları başlığını taşırken, dünya gündemini meşgul eden ve fiyatının düşüşü ve yükselişi etrafında cereyan eden tar-tışmaları konu edinen metinlerle, geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

İkinci bölüm, Uçak Kazaları adı altında, yine basında sıkça yer alan ve kamuoylarını meşgul edebilen uçak kazaları teması çerçevesinde, konuyla ilgili geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Üçüncü Bölüm, Seçimler başlığını taşımakta ve neredeyse dünya basınında sürekli yer alan bir konu olarak seçimlerle ilgili geniş bir keli-me, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Dördüncü Bölüm, İklim Değişikliği başlığı altında, dünya kamuoyunu giderek daha çok meşgul eden iklim değişikliği ve küresel ısınma konula-rında geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Beşinci Bölüm, Afrika Birliği Zirvesi özel başlığı altında, her türlü kongre ve toplantı ile ilgili metinlerin anlaşılmasına yönelik geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Altıncı Bölüm, Domuz Gribi gibi özel bir başlığı taşımakla birlikte, genel olarak hastalıklar ve sağlık hakkındaki metinlerin sunulması suretiy-le, geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Yedinci Bölüm, Depremler adlı başlık altında gerek ülkemizi gerekse dünyayı sürekli meşgul eden depremler ve bu çerçevedeki gelişmelerle ilgili olarak geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Sekizinci Bölüm, Su Baskınları özel başlığı altında, birçok doğal fela-ket olayını işleyen metinler aracılığıyla öğrenciye konuyla ilgili geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Dokuzuncu Bölüm, İnsan Hakları başlığı altında ele aldığı metin ve alıştırmalarla Doğu ve Batı toplumlarını sürekli meşgul eden ve medyada yer bulan insan hakları ve ilgili konularda geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Onuncu Bölüm, Ekonomi gibi genel bir başlık altında, ekonomik kriz-ler ve gelişmeleri içeren metinleri aracılığıyla bu konuda geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Onbirinci Bölüm, Mayın Temizleme özel başlığı altında, yerin altında gizlenen ve yeryüzündeki milyonları tedirgin eden mayınların tehlikeleri ve temizlenmesinin yanı sıra silah ve savaş gibi konularda geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Onikinci Bölüm, Somali Korsanları başlığı altında, bütün dünya kamu-oyunu meşgul eden denizlerdeki terör tehlikesine dair metinler ve alıştır-malarla geniş bir kelime, terim ve kavram dağarcığı sunmaktadır.

Çalışmanın bu genişletilmiş baskısına iki ara bölüm eklendi. Bunların ilkinde, günümüzde kelimenin tam anlamıyla hayatımızın ayrılmaz bir parçası ve medyanın adeta bir uzantısı haline gelen “İnternet ve Sosyal Medya Terimleri”ni içeren bölümdür. Bu bölüm, konunun özelliği gereği Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak düzenlendi. İlave edilen ikinci bölüm ise medyada yoğun bir şekilde karşılaştığımız “Kurum ve Kuruluş Adları”ndan oluşuyor.

Kitaptan en üst seviyede yararlanabilmek için “Nasıl Çalışmalı?” başlıklı bölümün okunması ve burada önerilen hususların göz önünde bulundurulması önemlidir.