Bilgelerin Tarihi Nüzhetül Ervah

Şemsüddîn Muhammed b. Mahmûd eş-Şehrezûrî (ö. 687/1288’den sonra) İşrâkî felsefe ekolünün önde gelen filozof ve şarihi, aynı zamanda felsefe tarihçisidir.
Nüzhetü’l-Ervah ve Ravzatü’l-Efrah antik filozoflarla İslâm filozoflarının hayatından söz eden geniş fragmanlardan oluşur. Baş tarafında İslâm öncesindeki Yunan düşünürleriyle belli başlı kadim filozofların anlatıldığı ve İslâm filozoflarından Sühreverdî’ye kadar gelen filozofların ve felsefe akımlarının tanıtıldığı eserin giriş kısmında müellif, felsefe faaliyetinin nasıl başladığından söz ederken ilk filozof olarak Hz. Âdem’i göstermektedir. Ardından Şît peygamber, “rabbânî hakîm” diye nitelendirdiği Empedokles, Hermes, Pisagor, Sokrat, Eflâtun, Aristo, Hipokrat başta olmak üzere İskender Afrodisî ile İbnü’t-Tayyib es-Serahsî, İbn Miskeveyh, İbn Sînâ, Şehâbeddin es-Sühreverdî el-Maktûl ve Fahreddin er-Râzî gibi İslâm düşünürlerinden itibaren kendi dönemine kadar ulaşanları ele alır. Geç dönem İslâm felsefesi ve Osmanlı düşüncesinin temel kaynakları arasında yer alan, felsefe ve ilâhiyat ansiklopedisi niteliğindeki bu hacimli eser beş bölümden oluşmaktadır.
Eser şimdiye kadar birkaç defa basılmış, Farsça ve İngilizceye tam tercümeleri yapılmıştır. Osmanlı döneminde eserin belli bölümleri Türkçe’ye çevrilmiş olmakla beraber bu çalışmayla eserin tamamı ilk kez Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Yrd. Doç. Dr. Eşref Altaş tarafından tercümesi yapılan metin Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye, 1447 numara ile Fatih 4515 numarada kayıtlı yazmalar esas alınarak hazırlanmıştır.