Fatma Aliye

Tarihimizdeki ilk kadın mütercim, sistematik bir şekilde kadın sorunlarına değinen ilk kadın romancı, ilk kadın felsefeci, Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin ilk kadın üyesi, ilk kez yardım derneği kuran, hakkında ilk kez monografi yazılan, dünya sergilerine davet edilen ilk kadın yazar… Edebiyat, toplum ve düşün hayatımızda böylesine önemli bir konumda yer alan Fatma Aliye; son dönemde ne yazık ki tüm bu nitelikleri göz ardı edilerek banknotların üzerinde yer almasıyla polemiklere konu oldu. Fatma Aliye’nin eserlerinde kadın sorununu ele alan bu nitelikli çalışma; muhafazakâr Osmanlı kadının özelliklerini ve dönemin kadın hareketini örnekler üzerinden incelerken Fatma Aliye’nin edebiyat, toplum ve düşün hayatımızdaki yerini ortaya koyuyor.

Firdevs Canbaz Yumuşak’ın bu kitabı, Fatma Aliye Hanım konusunda, onun feminist olduğuna ilişkin verili ideolojik okumalara karşı yazılmıştır. Bu kitap okununca görülecektir ki, Fatma Aliye Hanım’ın kadın meselelerine İslamî bağlamda ele alışı, ideolojik ve taraflı bir okuma değil, tümüyle metinsel olgulara dayanan objektif ve yansız bir okumadır. Hilmi Yavuz (Türk Edebiyatı Bölümü, Bilkent Üniversitesi)

Cumhuriyet öncesi Türk edebiyatı, hep yeniden keşfedilmesi ve araştırılması gereken bir alandır. Özellikle kadın yazar, şair ve eleştirmenlerin bu edebiyata yaptıkları katkılar yeterince incelenmemiştir. Firdevs Canbaz Yumuşak’ın Fatma Aliye üzerine yaptığı kapsamlı ve tutarlı çalışma, önemli bir boşluğu dolduruyor ve edebiyat tarihinin biraz da örtülmüş bir yüzünü okurlara açıyor. Laurent Mignon (Şarkiyat Enstitüsü, Oxford Üniversitesi)

Fatma Aliye Hanım hakkındaki genel kanılara rağmen meseleyi yeniden ele alması bakımından son derece etik bulduğum bu çalışmanın, önemli bir boşluğu doldurduğuna ve sahih bilgiler verdiğine inanıyorum.