Dini Kitaplar

Hadis Araştırma Ve Tenkit Klavuzu

Hadis ilmi ile ilgili kitaplar, yazılış amacı ve yöntemleri bakımından çok çeşitlidir. Özelliklerini çok iyi bilmeyenlerin bu devasa ilmî miras içinde kaybolma ihtimali yüksektir. Bu nedenle, hem bir hadis bibliyografyası niteliğinde, hem de hadis kitaplarından nasıl istifade edileceğine yönelik bir kılavuz kitap ihtiyacı İslam dünyasında hep hissedilmiş, bu amaçla değişik çalışmalar yapılmıştır. Ancak, bu çalışmaların bir kısmı hadis kitapların tanıtımına ve nasıl kullanılacağına yer vermeyen bibliyografik listeler niteliğindedir. Bir kısmı da kitap tanıtımlarını içermekle birlikte sınırlı sayıda kitabı kapsadığından dolayı yetersizdir. Elinizdeki kitap sadece bir hadis bibliyografyası değildir. Bu kitapta en temeldemümkün olduğunca matbu hadis kitaplarının hepsini kapsayacak şekilde hadis araştırma ve tenkidi işlemleri aşama aşama örneklerle uygulamalı olarak anlatılırken, çağdaş bibliyografya disiplininin standartları doğrultusunda kitapları tanıtıcı bilgiler verilmektedir. Başka bir özelliği de masa başında yazılmış bir eser olmayıp, uzun yıllar üniversite ders notu olarak kullanılmasından kaynaklanan bir uygulama tecrübesiyle geliştirilmiş olmasıdır. Bu nitelikleriyle benzeri olmayan, hem açıklamalı bir klasik hadis bibliyografyası, hem de teori ve uygulamayı sentezleyen bir hadis araştırma ve tenkit el kitabı olma özelliklerini bir araya getiren ilk Türkçe eserdir. Hadislerle ileri düzeyde ilgilenen herkes için bir başvuru kaynağı olacağını ümit ediyoruz.

Hadis Edebiyatı İsmail Lütfi Çakan

Tarih : 17 Nisan 2008 14:50 Her geçen gün seviye ve kalite iktisab ettiğine inandığım Hadis İlmi alanındaki araştırmalara memleketimiz çerçevesinde sür at ve sıhhat kazandırmak maksadıyla hadis kaynaklarının tanıtımını üstlenmiş olan ve şimdiye dek dört baskı yapmış bulunan HADİS EDEBİYATI, yayımlandığı günden beri giderek yükselen bir kullanım alanı bulmuştur. İlâhiyat Fakültelerinin lisans programlarında muhtelif derslerde başvuru kaynağı olmuştur. Lisansüstü programlarında da bir şekilde değerlendirilmektedir. Literatür ve neşriyat ile ilgili çalışmaların çabuk eskimek gibi bir kaderi olduğu bilinmektedir. Basım-yayım teknolojisindeki gelişmeler ve kaynakların neşrine getirdiği yeni imkân ve kolaylıklar bu eskime sürecini daha da hızlandırmıştır. Bugüne kadar alman olumlu tepkiler ve kullanımının yaygınlaşması Hadis Edebiyatı nın güncelleştirilerek beşinci kez basımında etkili olmuştur

Seçme Hadisler

Hz. Peygamber'i sevmek, içselleştirmek, mi­rası demek olan hadisleri günümüze taşımak, çağa ve dünyaya anlatmak gibi çok ciddî görevlerimiz bulunduğu açıktır. Bu yükümlülüklerin her düzeyde, kaliteli bir şekil ve içerikle yapılması da bir başka so­rumluluktur. Bunun yolu güne gündeme denk düşen yani sosyal içerikli hadis yorumculuğu­dur. Bu kitapta yapmaya çalıştığımız işte bu gereğin belli bir ölçüde yerine getirilmeye çalışılmasından ibarettir. Öte yandan İlâhiyat Fakültelerinin Uluslara­rası İlahiyat ve İlahiyat bölümleri programlarında seçmeli olarak "Seçme Hadis Metinleri" diye bir ders bulunmaktadır. Bu çalışmada yer alan hadisle­rin değişik hadis kaynaklarındaki rivayetlerini, me­selâ el-Mektebetü'ş-şâmile programından indirip öğrencilere dağıtmak suretiyle söz konusu ders müf­redâtını zenginleştirilmiş şekilde işlemek mümkün olacaktır.

Hadislerle Gerçekler

Hadislerle Gerçekler -İSLÂM ÖNCELİKLİ BİR HAYAT İÇİN- Kimi "önce vatan" der, kimi "önce insan". Kimi "önce para" der, kimi "önce kavga". Kimi "önce emek" der, kimi "önce sermaye".. Kimi "önce iş" der, kimi "önce tahsil".. Kimi "önce araba" der, kimi "önce petrol".. Kimi "önce ekonomi" der, kimi "önce demokrasi". Kimi "önce seçim" der, kimi "önce geçim".. Kimi "önce Coo" der, kimi "önce Hans". Kimi "önce kredi" der, kimi "önce avans".. Kimi "önce can" der, kimi "önce canan". Kimi "önce parti" der, kimi "önce cemaat".. Kimi "önce kadro" der, kimi "önce unvan!." Hem dünya hem de âhirette mutluluk isteyen, bir başka ifade ile dünya ve âhiretin mutluluğuna talib olan Müslümanlar için "önce İslâm" demek, hem bir görev, hem bir şeref, hem bir şuur, hem de bir kimlik meselesidir.

Hadis Tarihi Ahmet Yücel

Hadis usûlü, Hz. Peygamber’e ait bilgilerin aslına uygun nakli ile Ona ait olanla olmayanı ayırt etmek amacıyla konulan prensipleri belirleyip bunlarla ilgili terimleri konu edinen bir ilimdir. Sözü edilen prensipler büyük çoğunluğu rivâyet döneminde olmak üzere tarihi süreçte ihtiyaca göre belirlenmiş, uygulanmış ve geliştirilmiştir. Bu sebeple hadisle ilgili rivâyet prensiplerini ve oluşan kavramları doğru olarak kavrayabilmek tarihi süreç içindeki gelişimlerini dikkate almayı gerektirmektedir İlahiyat Fakültelerinde lisans seviyesinde ders kitabı olması amacıyla telif edilen bu eserde hadis usûlü prensipleri ortaya çıktıkları tarihi süreçleri ve farklı yaklaşımlar da dikkate alınarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Konuların ana çerçevesi sunulduktan sonra detaylarıyla ilgili ileri seviyede araştırma yapmak için temel kaynaklarına işaret edilmiştir.

Hadis Istılahları Sözlüğü

Istılahlar, ilim dallarının ayrılmaz parçalarıdır. İlim dalının mensupları kendilerini onlarla kısa yoldan ifade ederler. Bunun için büyük öneme sahiptirler. Hadis ilmi için de, tabii olarak aynı durum söz konusudur. Bu ilim dalının diğer ilimlerle ilgisi düşünüldüğünde onda, konunun daha geniş boyutlara sahip olduğu söylenebilir. Hadis sözlükleri, garîbu'l-hadîs isimli çalışmalarla III./IX. asrın başlarına kadar varan uzun bir geçmişe sahip olmakla beraber, hadis ıstılah sözlükleri böyle değildir. Bu türde ilk çalışma, bildiğimiz kadarıyla, Hâmid b. Yûsuf el-Bandırmavî (ö. 1172 h) tarafından on sekiz hadis usûlüne dayanılarak hazırlanan 'Ukûdu'd-durer fî hudûdi ilmi'l-eser'dir. Çağdaş hadis âlimlerinden Prof. Dr. Nûreddîn Itr'ın birkaç klâsik eseri esas alarak yazdığı Mu'cemu'l-Mustalahâti'l-Hadîsiyye (Dımaşk 1396) adlı çalışmasının ardından, dilimiz 'zebân-ı azbu'l-beyân-ı Türkî'de ilk hadis ıstılahı sözlüğünü Hadis Istılahları (Ankara 1980) adıyla Prof. Dr. Talat Koçyiğit yazmıştır. Türkçemizdeki ikinci çalışma, takdim sadedinde olduğumuz eserin ilk baskısı olarak yayımlanan Hadis Istılahları Sözlüğüdür, (istanbul 1987)

İslami Yapılanmada Siret ve Sünnet

Ya Resûlellah! Biz sana, Medyûn, muhtaç ve mahcup hissediyoruz kendimizi. Fakat senin bize, Merhametli, Muhabbetli ve Müşfik olduğunu biliyor, koruyoruz ümidimizi. Kurbanın olayım, Ne olur, Çok görme bize şefaatini!

Yaşayan Kur'an Hazreti Peygamber

...Şimdi elinizde, Allah'ın Kitab'ı ile Allah'ın Resulü'nün etle tırnak gibi kaynaştığını, Kuran'ın da, Resulullah'ın da Kainat'ın Rabbi'nin en mükemmel iki eseri olduğunu ortaya koyan, "de ki, de ki" diye başlayan yüzlerce ayetlei Peygamber aleyhis-selam'ın kuran ile bütünleştiğini gösteren, aynı zamanda Allah Teala'nın Peygamber Efendimiz'i nasıl eğittiğini adım adım takip etme imkanı veren bir çalışmadır.Kuran ayetlerini bir projektör gibi Resul-i Ekrem'in üzrine çeviren bu çalışma, okuyucuya, Hz. Peygamber'i, ayetlerin pırıltılı aydınlığında hayranlıkla seyretme, Kainatın Gonca Gülü'ne, Kainatın Sahibi'ne ne büyük değer verdiğini fark etme, "Eğer Allah2ı seviyorsanız, bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın" (Al-i İmran 3/31) ayetinin ve benzeri ilahi byanların Peygamber Efendimiz'e tanıdığı ayrıcalığı daha iyi kavrama fırsatı vermektedir..

Metin Tenkidi

"Metinlerle değişik düzeylerde ilgilenen herkesin en temel iki sorunu metnin sıhhati ve anlaşılmasıdır. Başka bir ifade ile söylersek Metin Tenkidi ve Yorum, metinlerle ilgili bütün faaliyetlerin birbirinden ayrılmaz iki temel ögesidir. Metinlerin sıhhati problemine odaklanan bir disiplin olan Metin Tenkidi, sadece metinlerin orijinallerinin korunması açısından değil, anlaşılması ve yorumlanması açısından da kritik ölçüde önemlidir. Çünkü deforme olmuş metinler üzerindeki anlama ve yorum faaliyetleri, sıhhatsiz, problemli, noksan ve hatalara açık olacaktır. İslam Medeniyeti geçmişte, sahih metinler üretmeyi ve çoğaltmayı amaçlayan Metin Tenkidi çalışmalarında o dönemlerin standartlarına göre önemli ölçüde ileri düzeyleri yakalamış olmakla birlikte, bu konudaki günümüz evrensel birikimi göz önüne alındığında ne yazık ki aynı performansı sürdürebildiği söylenemez. Türkiye’de ise bazı tarihsel, edebî ve dînî metinlerimizi bilimsel usullerle neşir amaçlı çok sayıda tez ve yayın yapılmış olmasına rağmen, bu çalışmalarda izlenen yöntemlerin teorik ve pratik zeminleri tartışmalıdır. Dünyadaki birikimden yeterince istifade edildiği de söylenemez. Metin Tenkidi konusunda İslam ve batı genellikle birbirine karşı ilgisiz olagelmiştir. Bu kitap, Metin Tenkidinin teori ve pratiğinde İslam ve batı uygarlıklarındaki asırlar boyu oluşmuş birikimi birlikte yansıtmayı, özümsemeyi ve değerlendirmeyi amaçlayan ilk ve tek çalışmadır."

Peygamber Efendimizin Mevlid Kıssası Mucez Hayat

Mevlid Kıraati isimli eserde mevlid okumanın faziletine dair zikrettiğimiz birçok rivayet hiç şüphesiz ki sizleri mevlid okumaya ve dinlemeye rağbetli kılmıştır. Ancak o kitapta bulunan Arapça metni okumaya müktedir olmayan bu birinci bölümde zikredeceğimiz tercümeyi okumakla da mevlidi şerif okumanın faziletine nail olacaklardır. Hatta çeşitli vesilelerle mevlidhan çağırıp okunanları manasını anlamadan dinlemektense , bu tercümeyi anlayarak okumak ve dinlemek, sonrasında bu kutlu davete icabet edenlere ikramda bulunmak elbette ki Rasulullah (Sallallahu Aleyhi Vesellem) 'den manen rivayet edilen : Kim benim mevlidime tazim ederse, ben kıyamet gününde onun için şefaatçi olurum. Kim benim mevlidim için bir dirhem infak ederse sankiAllah(ın rızası) yolunda altından bir dağ infak etmiş gibidir. ( Muhammed Nevevi el-Binteni, Medaricus Suud İlektisadil Bürud Sf: 19 ) hadisi şerifindeki faziletleri kazanma vesilesi olacaktır. Ancak ayağa kalkması müstehab olan yerde hemen kalkıp zikredilen salevatı şerifeyi okumak bu faziletlere ermek için şarttır.

Kur'an'da Değişim Gelişim ve Kalite Kavramları

Değişen bilgi, teknoloji ve onun getirdiği kolay hayat, dâima ve süratli bir değişim ve gelişmeye sevdâlıdır. Bu sevda, kaliteyi yakalamaya aşıktır. Ama kalite dur-durak bilmeyen bir eylem olmakta ve arkasından bizi koşturmaktadır. Kaliteyi nerede yakalayacağız? Hangi oluşuma, hangi güzelliğe hangi üretime ve hangi davranışa kaliteli damgasını vuracağız? Yoksa kalite sonsuza uzanan ve insanı devamlı peşinden koşturan bir hülya mıdır? Bize göre kalite, kıyamete kadar uzanacak sonu olmayan bir değeri ifade etmektedir. Bir an veya bir asır onu kapsama, onu ihâta etme açısından farklı değildir. Onun sevdası, insanların dünyayı ihya etmesini temin edecek, onun uğruna insanlar durmadan çalışacaklardır. Değişim gelişim ve yenilik, kaliteye uzanan merdivenlerdir. Yenilenen her şey, kaliteye bir hücre ilâve etmektedir. Yüce Allah kâinatı yaratırken, kaliteyi, insanı yaratmakla belirlemiştir

Dini Özünden Okumak

Bilinmektedir ki din; bidayetten günümüze kadar insanlığın hayatında kesintisiz olarak yer alan ve yaşamın her alanında insanın mutluluğunu amaçlayan alternatifsiz bir kurumdur. Kitabî dinin en son ve insanlığın gelişmesine paralel olarak en gelişmiş şekli olan Hz. Muhammed in tebliğ ettiği İslâm, yalnız bir inanç olarak değil, aynı zamanda medeniyet kurmuş bir din olarak insanlığa ve özellikle milletimize çok şey vermiş, kuruluşumuzda ve kurtuluşumuzda hayatî rol oynamıştır. İnsanlığın yolunu aydınlatan bir ışık ve bir rahmet kurumu olarak varlık ve hayata sevgiyle bakmayı öğütleyen İslâm, bir süreden beri kendisinden bekleneni verememekte, içte ve dışta ciddî tartışmalara konu olmakta, insanlığı birleştirici rolü, yerini ihtilâflara, çatışmalara ve bölünmelere bırakmış görünmektedir. Bunun bizce sebeplerinden biri, bilgi kifayetsizliğidir. İslâm, kitap/bilgi eksenli bir din olduğuna göre, ondan yeterince yararlanmak için okumanın, düşünmenin gereği açıktır.

Kuran Işığında Evrensel Dengeler ve İnsan

Endüstri çağının başlamasıyla modern insan, kendi kendine mutlu olacağı, herkesi ve her şeyi emri altına alabileceği, doğayı istediği gibi evirip çevirebileceği duygusuna kapılmış, böylece kendisini her şeyden müstağni addederek, yer yüzünün yegane hakimi edasıyla gök yüzüne baş kaldırmıştı. Sürekli gelişen teknolojinin cazibesine kapılarak, adeta büyüklük kompleksi içerisinde sarhoş olmuş, geçmiş ve gelenekten bilhassa manevi değerler adına artakalan ne varsa bütününü geçmişle hesaplaşmak düşüncesiyle göz ardı ederek, eski dinlerin yerine yeni bir sibernetik din ihdas etmiştir. Bu dinin temel hedefleri şu üç eksen etrafında oluşturulmuştu: Sınırsız üretim, mutlak özgürlük ve kısıtlanmamış mutluluk. Bir bakıma bu üç nass dan oluşan yeni dinin egemen olması, geçmişin dâru s-selâmına ulaşmanın teminatı olarak görülmüştü. Gerçekten de insanlık, dünyada beşerî umudun ulaşabileceği en yüksek hedefi yakalamaya, hiç bugünkü kadar yakın olamamıştır.

Kuranı Kerimin Nüzulü ve Kıraatı

Kur ân-ı Kerîm ilminin en mühim meselelerinden birisine tahsis ettiği incelemesini müellifimiz başlıca iki bölüm hâlinde ele almaktadır: Birinci Bölüm: Kur ân-ı Kerim in indiği yedi harf (el-Ahrufu s-Seb a) e tahsis edilmiştir. Bu bölüme bir giriş teşkil eden "Arap Dili" babında müellif: Arapçanın oluşumu ile Arap lehçelerini incelemektedir. Meşhur lehçeler ve bunların mümeyyiz- vasıflan, kureyş lehçesinin diğer lehçelere üstün gelmesinin sebebleri (dinî, coğrafî, iktisadî âmil; siyasî ve içtimaî nüfuz, Kureyş lehçesinin en geniş lehçe oluşu, bu asırda Arapların alışmış oldukları hususi toplantılar, panayırlar, eyyâmu l-Arab, Kur ân, Hadîs ve İslâm); târihe mal olmuş bu ihtilâflardan bâzılarının bize iki yoldan intikal ettiği hususu (Kur ân ın kırâatlaçı ile edebiyyat ve tarih kitablarında hassaten bu lehçelerin bulunması; Kur ân ın kaç lügat üzerine nazil olduğu, Kur an da Arapçadan başka lisânın bulunup bulunmadığı). Bu zarurî girişten sonra müellif, birinci bölümün asıl mevzuu ol

Vahiy Gerçeği (İslam Hukukunda)

Kur ân-ı Kerîm e göre vahiy, insanlığın yolunu aydınlatan ilâhî bir ışıktır. İnsanoğlu ancak bu ışık sayesinde Yaratıcı sının kudretini, yüce sıfatlarını, kâinattaki mutlak hâkimiyetini idrâk edip dünya ve ahirette mutluluğu elde edebilir. İnsanın, vahyin muhtevasına konu olan hususları yani dinî inanç ve amellere ait meseleleri aklıyla ve bilimin verileriyle keşfetmesi mümkün değildir. Çünkü vahiy hem muhteva hem de özel bir iletişim yolu olarak madde ve duyular üstü bir nitelik arzetmektedir. Bu yüzden Allah Teâlâ insanoğlunun ihtiyaç duyduğu vahiy muhtevalarını, peygamberleri aracılığıyla onlara ulaştırmıştır. Vahiy zincirinin son halkasını oluşturan Kur ân, kendisinden önceki kitaplardan ilgisiz, içeriği itibariyle yeni bir kitap değil, bağlı bulunduğu vahiy geleneği içerisinde onlarla aynı amacı gerçekleştirmeyi hedefleyen bir kitaptır. Ancak semavî kitapların sonuncusu olması hasebiyle Kur ân, daha önceki vahiy muhtevalarında görülen tebdil ve tahrife meydan vermeyecek yüce bi

Türkiye Kuran Makaleleri Bibliyografyası

Şurası bir gerçektir ki, bir araştırmacı, yaptığı araştırmanın ilmîliği ve kapsayıcılığı açısından gerek kendi dilinde gerekse yabancı bir dilde yazılmış kitap ve makalelerden mümkün olduğu kadar haberdar olmak durumundadır. Bu, yapılan ilmî çalışmalarda tekrarları önlemek ve yeni yeni fikirler geliştirmek bakımından önemlidir. Bu gerçekten hareketle, bu çalışmalarda tefsîr sahasında araştırma yapan herkesin, Türkiye de günümüze kadar makale düzeyinde yapılmış çalışmalardan haberdâr olmasına ve bunlardan istifâde ile yeni çalışmalar yapmasına katkıda bulunması, ayrıca makale, yüksek lisans ve doktora çalışmaları için tez konusu tesbit etmede araştırmacılara yeni ufuklar açması amaçlanmıştır.

Kıraat ve tecvid ıstılahları

Nazil olmaya başladığı andan itibaren, Kur ân ı Kerîm in kitabetine olduğu kadar, tilâvetine de büyük önem verilmiştir. Peygamber (s.a.), inen her Kur ân âyetini birtakım kaidelere riayet etmek suretiyle okuyor, sahabîlerin de kendisinin onlara tilavet ettiği şekilde okumalarını istiyordu. Hatta yeni fethedilen beldelere Kur ân öğretmek maksadıyla gönderdiği Sahabî Kurrâ ya, aynı şekilde okumalarını ve öğretmelerini ısrarla emrediyordu. Burada şunu belirtelim ki, gerek Hz. Peygamber (s.a.) ve gerekse sahabîler zamanında tilâvetle ilgili kaideler daha sonrakilere şifahî olarak nakledilmiştir. Önceden şifahî olarak rivayet edilen bu tilâvet kaidelerinin yazıyla tesbit edilmesine ancak hicrî II. asrın başlarından itibaren teşebbüs edildiğini görüyoruz. Kur ân ı Kerîm in kıraat ve tecvîd ıstılahlarına dair konuları muhteva bakımından çok geniştir. Hicrî III. asırdan itibaren bu kadar geniş kıraat te lifâtınm bulunmasına rağmen, alışılmışın dışında, ıstılahların alfabetik sırayla verild

İki Kuran Sözlüğü

Sözlüğün ilim dünyasında büyük bir yeri olduğu ve sözlüksüz medenî bir toplum düşünülemeyeceği bir gerçektir. Okuyan, araştıran bir kimse, ister kendi dilinde, ister yabancı bir dilde olsun, anlayamadığı kelimeleri sözlüklerde arar, onun yardımıyla birçok ilmî eksikliklerini giderir. Türkler, İslamiyet i kabul ettikten sonra Kur ân-ı Kerîm i, Hadîs-i Şerifleri ve diğer dinî ilimleri öğrenmek ihtiyacını duymuşlar. Bu kitapların Arapça olmaları, onları Arapça öğrenmeye zorlamıştır. Milletler hayatında uzun sayılmayan bir zaman içersinde birçok ilim sahasında değerli eserler yazarak seslerini duyurmuşlardır, tşte takdim etmeye çalıştığımız Ferişteoğlu ve Kânûn-ı İlahi sözlükleri Türkler tarafından yazılmış binlerce eserden sadece iki tanesi olup, Arapça-Türkçe sözlüklerin yazılmasında atılan ilk adımlardan sayılmışlardır. İlk adım olmasından dolayıdır ki, bu sözlükler küçük ve eksiktirler. Malum olduğu üzere her teşebbüs önce küçük ve eksik başlar, zamanla gelişir, eksiklikler giderilir

Ebul Berekat en Nesefi ve Medarik Tefsiri

Tefsirin Kur ân ilimleri içerisinde mümtaz bir mevkii olduğu kabul edilir. Asr-ı saadetten günümüze kadar İslâm âlimleri ihtisas sahaları ne olursa olsun, tefsir ilmi ile özellikle ilgilenmişlerdir. Asr-ı saadetten başlıyarak birçok âlim, Kur ân tefsirine dair müstakil eserler te lifine yönelmiş ve böylece zengin bir tefsir literatürü teşekkül etmiştir. Arap asıllı müfessirlerin yanında, muhtelif milletlere mensup kimseler de tefsirde temayüz etmişlerdir. Bunlar arasında Türk asıllı âlimlerin bu ilme katkıları, tefsir tarihinde küçümsenemeyecek bir yer tutmaktadır. Bu çalışmalar yanında bu gün dahi Kur ân tefsiri konusunda söylenebilecek çok şey vardır kanaatindeyiz. Ancak, sahabeden başlayarak günümüze kadar yazılmış tefsirlerin muhtevasını bilmeden konuya girmek mümkün değildir. Bu bakımdan gerek dirayet ve gerekse rivayet tefsiri olarak klâsik bir hüviyet kazanmış eserlerin bilinmesi gerekir. Kanaatimizce bu neviden tefsirlerin muhtevası, müelliflerinin ilmî dirayetleri, tesirleri öncelikle bilinmelidir ki konuya sıhhatli bir şekilde yaklaşılabilsin. İşte bu mülâhazalarla Zemahşerî den sonra dirayet tefsirleri içinde mûtenâ bir mevkie sahip olduğu bilinen, muhtasar ve câmî bir tefsir olmasına rağmen, üzerinde şimdiye kadar ciddî ve ilmî bir çalışma yapıldığına Taslamadığımız Ebu l-Berekât ın Medâriku t-Tenzîl ve Hakâiku t-Te vü adlı eserini incelemeye karar verdik. Ancak ön çalışmalar ve kaynak taraması safhasında konunun, bir tek araştırma sınırlan içinde toplanmasının çok güç olduğunu gördük. Gerçekten, bir İslâmî ilimler ansiklopedisi mahiyetindeki bu eserin pek çok yönü ayrı bir araştırmayı gerektiriyordu. Bununla birlikte Medâriku t-Tenzîl i bütün yönleriyle ve mümkün olduğu ölçüde tanıtmak üzere hemen bütün özelliklerine -kısa da olsa- temas etmeye çalıştık. Bunun için de tefsir ilmi yanında hadis, fıkıh, kelâm, kıraat, dil ve belagat sahalarına girmeye mecbur kaldık. Zira Medâriku t-Tenzîl de bütün bu ilimlere küçümsenmeyecek derecede yer verilmişti. Genel tabakât eserlerinde Ebu l-Berekât hakkında yeterli bilginin verilmemiş olması karşımıza ikinci ve önemli bir mesele olarak çıktı. İslâm-Türk dünyasında eserlerinin meşhur olmasına rağmen ne yazık ki biyografik eserler onun hakkında fazla bilgi vermemektedir. Ancak araştırmalarımız sırasında rastladığımız el-Kefevî nin Ketâibu A lâmi l-Ahyâr adlı eseri bize büyük ölçüde ışık tuttu. Araştırmamızı Ebu l-Berekât a gelinceye kadar tefsir edebiyatında yer alan çalışmaları özetlediğimiz bir girişten sonra iki bölüm halinde geliştirdik. Müfessirimizin hayatını, Birinci Bölümde olmak üzere bulabildiğimiz kadarıyla ve eserlerini de göstermeye çalıştık. İkinci Bölümü de onun eseri olan Medâriku t-Tenzîl i tanıtmaya tahsis ettik. Kendinden önceki tefsirlerden istifade etmemiş olması düşünülemeyeceğinden Medâriku t-Tenzîl i dirayet yönünden Zemahşerî nin Keşşafı ile rivayet yönüyle de Taberî nin Câmi u l-Beyân ı ile karşılaştırmalı olarak inceledik. Neticede Ebu l-Berekât ın bu eserinin dirayet ve rivayet metodlarını insicamlı bir şekilde mezceden, muhtasar, muhtasar olduğu kadar da cami bir tefsir olduğunu tesbit ettik. Ebul Berekat en Nesefi ve Medarik Tefsiri - Bedreddin Çetiner - MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ VAKFI YAYINLARI

İbn Cezeri ve Tayyibetün Neşr

Bu eser, ulûmu l-Kur an dan kıraat ilmine dair bir çalışmadır. Sadece mütevatir kıraatleri hedef almıştır. Üç önemli bölüm halinde vücut bulmuştur: 1- Kur an (kıraat ilmi) tarihi; 2- İbnu l-Cezerî nin hayatı ve eserleri; 3- Tayyibetu n-Neşr ve özellikleri. Kıraat ilmi doğrudan ve dolaylı olarak, Kur an-ı Kerîm in hizmetine adanmış bir ilim olarak doğup, gelişmiştir. Bu ilim, inciyi koruyan sedef gibi, Kur an-ı Kerîm in manalarını muhafaza etmekte ve İslâmi ilimler arasında, ilk sırayı işgal etmektedir. Zira diğer ilimler, yalnız mana ilimleridir. Oysa lafzı aş(a)madan manaya vasıl olmak ve lafzı tahkim etmeden manayı korumak imkânsızdır. İşte bu denli bir dereceye sahip olan kıraet ilmi, Allah ın kelamı Kur an-ı Kerîm i kendisine konu olarak seçmekte ve onun orijinali olan ilahî yapısının telaffuz ve edâ şekilleri üzerinde durmak suretiyle, bunların sünnet ve icma dan fışkıran tenevvu (çeşitlilik) anlamındaki ihtilaflarıyla uğraşmaktadır. Ve işte, kıraat ilminin hizmetine amade

İbni Kuteybe ve Tefsir Anlayışı

Hicrî I. asırdan itibaren Kur ân tefsiri ile ilgili çalışmalara başlanıldığı, Hicrî II. asırdan itibaren de müstakil eserlerin te lif edildiği görülmektedir. Bu ilmî faaliyetler neticesinde, zengin bir tefsir literatürü ortaya çıkmıştır. Biz, bu ilmî faaliyetlerden Hicrî I-III. asırlara ait olan Kur ân tefsiri ile ilgili çalışmaları tesbit etmeye, özellikle Hicrî III. asır ve bu asırda yaşamış çok yönlü âlimlerden İbn Kuteybe nin tefsir anlayışını ve onun bu konudaki kendine has metodunu ortaya koymaya çalıştık. "Garîbü l-Kurân ve Garîbü l-Kurân a dâir Müstakil Eserler" adlı İlâhiyat Yüksek Lisans Tezimizi hazırlarken, "Garîbü l-Kurân" mevzuunda müstakil eser yazmış bulunan İbn Kuteybe nin dikkatimizi çekmiş olması, bizi bu konuyu işlemeye şevketti. Bunun için onun yetiştiği asırdaki çalışmalara anahatlariyle temas etmeyi zaruri gördük ve o asırdaki tefsir çalışmalarını tesbit etmekle işe başladık. Îlim adamı olarak İbn Kuteybe nin hayatı ve eserlerini, özellikle "Te vîlü Müşkili l-

Kuranda Sosyal Güvenlik Kurumu Olarak İnfak

Kutsal Kitapların, insanlığın kültür ve medeniyetlerinde tuttuğu yerin ve oynadığı rolün tartışılmayacak kadar açık olduğunu biliyoruz. Yaygın ve etkin dinlerin odağında da sözü edilen bu kitapların bulunduğunu hatırlarsak, kültür ve medeniyete ilâveten, kutsal kitapların ve dinlerin toplumların sosyal hayatlarındaki kalıcı ve sürekli tesirini de kolayca kavramış oluruz. Bu tesbitleri özelleştirerek konuya İslâm Dini nin temel kaynağı Kur ân-ı Kerîm açısından bakıldığında öteki evrensel dinler yanında bu dinin ve onun kutsal kitabının ferdi gözardı etmeksizin sosyal hayat ile daha yakından ve ısrarla ilgilendiği hususu, neredeyse genel kabul gören bir durum olarak karşımıza çıkar. Bu durum, esasen günümüzde dinin; insanın kişisel ve toplumsal hayatında tuttuğu yerle orantılı olarak değerlendirilmesi gerçeği göz önüne alınınca daha bir anlam kazanmaktadır. Yaygın ifadesiyle çağdaş ya da daha teknik bir terimle Endüstri Toplumu diyebileceğimiz toplum tipinden önceki zamanlarda bireyle

Kuran Kıraatında Vakf ve İbtida

İslâmî ilimlerin hemen hepsinin doğrudan veya dolaylı Kur ân kaynaklı en azından onunla ilgili olduğu bilinen bir gerçektir. Kur ân ın İslâmî hayatı bütün yönleriyle kuşatan prensipler ihtiva etmesi sebebiyle bunun böyle olması tabiidir. Bilhassa ilâhî kelâm olması nedeniyle Kur ân, Müslümanlar tarafından olağanüstü bir titizlik ve arap dilinin bütün incelikleri göz önünde tutularak ele alınmış; bu durumda Kur ân ile ilgili çok çeşitli ilimlerin teşekkülüne kaynaklık etmiştir. Söz konusu bu ilimler başlangıçtan itibaren İslâm dünyasının içtimaî, hukukî, iktisâdı, siyâsî, kısaca zihnî oluşum ve gelişmesine paralel olarak yeni problemleri hem ortaya koymuş; hem de çözümü aramıştır. Bunlar arasında doğrudan Kur ân ın anlaşılması bakımından Tefsîr ilminin çok özel bir yeri vardır. Zira prensiplerini Kur ân a dayandırmak zorunda bulunan öteki İslâmî ilimlerin sağlıklı bir tarzda konulup gelişmesi, Kur ân ın doğru anlaşılmasına bağlıdır. Daha başlangıçta Müslümanlar tarafından fark edilmiş

İhlas Suresi Tefsiri

Kur ân, Yüce Allah ın son Peygamber Hz. Muhammed (a.s) vasıtasıyla gönderdiği en son ilahî kitaptır. Kendine özgü özellikleriyle bir mucize olan Kur ân-ı Kerîm, öğrenilmek ve uygulanmak için inzal edilmiştir. Kur ân, Hz. Muhammed e inzal buyrulmasından beri, Müslümanlar tarafından anlaşılmaya çalışılmış ve bu maksatla onun birçok tefsirleri yapılmıştır. Tefsir çalışmaları, her asırda ve dünyanın birçok yerinde yüzlerce müfessir tarafından devam ettirilmiştir. Kur ân ın açıklanması demek olan Tefsir ilmi, İslâmî ilimler arasında ayrı bir yere ve öneme sahiptir. Çünkü İslâmiyet ve İslâmî tümler sahasında yürütülecek her seviyedeki ilmî bir çalışma, özellikle Kur ân a dayanmak zorundadır. Başlangıçta sahabe ve tâbiûn açıklamalarından meydana gelen naklî tefsir e, daha sonra aklî ve re y tefsiri de eklenmiş oldu. Bu arada mutasavvıflar da, kendi görüşlerine uygun düşen tefsir malzemesini bir araya topladılar. İslâmiyetin ilk devirlerine kadar, dayanan Tefsir İlmi alanında müstakil sûr

Kıraat İlminin Kur'an Tefsirindeki Yeri

Bilindiği üzere Kuran ayetlerinin hepsi aynı açıklıkta değildir. Bazılarının kolayca anlaşılması yanında, bir kısımları üzerinde derin derin düşünmek ve hatta bir çeşit altyapı telakki edilecek bilgilere sahip olmak gerekmektedir. Bundan dolayı Kuranda mevcut çeşitli sanatların, ilimlerin sırları ancak bunlara ait mukaddimeleri bilmeye bağlıdır. Elinizdeki eserin birinci bölümünde tefsir ilmi hakkında genel bilgiler verilmiş, tefsir, tevil, terceme, meal... gibi terimler üzerinde durulmuş, tefsir ve çeşitleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde kıraat ilmi ve onunla ilgili genel bilgiler arzedilmiş, Kuran, kıraat, kurra, rivayet ve ravi, tarik, yedi harf... gibi konular hakkında mümkün mertebe bilgi verilmeğe çalışılmış, sıhhatleri yönünden kıraatlar incelenmiş, şartlarıyla birlikte mütevatir kıraatlar diğerlerinden tefrik edilmiş, geçirdiği safhalarıyla birlikte tarihçesi, konu ile ilgili mühim eserler ve bu ilmin mümessili olan imamların kısa tanıtımı ile bu bölüme son verilmiştir. Üçüncü bölüm bu çalışmanın esas hedefini teşkil eden kısımdır. Bu bölümde kıraat ihtilafları, kıraatların fayda ve görevleri, kıraatların tefsirdeki yeri ve kıraat farklılıklarına önem veren bazı tefsr1erden örnekler, Kuran tefsirinde kıraatların ve kıraat ilminin önemi ve bazı Kuran sürelerinden çeşitli kıraat ve yorumlara ait örnekler üzerinde durulmuş ve sonuçlarla da çalışma bitirilmiştir

Kuranın Ana Konuları

Bilindiği gibi Kuran, ne sadece vahye tanıklık etmiş toplumun örf, adet, yaşayış, zihni alışkanlık ve idrak biçimlerinin, nede onu tebliğ eden zatın hayatının bir yansıması ve onlar tarafından yönlendirilmiş güdümlü bir vahiy muhtevasıdır. O, bireysel ve toplumsal düşünce alışkanlıklarının bir ilk ateşleme malzemesi olarak sonsuz boyutları ve mekanları kucaklayan ilahi bir kitaptır. İşte bu kitap insanlığın yolunu aydınlatmak için içerdiği evrensel mesajını asli ve tali konuları iç içe bir düzen içinde sunmaktadır. Asli konular, dinin özünü oluşturan itikad, ibadet, ahlak ve sosyal hayatı düzenleyen ahkam konularıdır. Tali olanlar ise, yaratılış ve varlıklar, peygamberler ve geçmiş toplumlara ait haberler yahudi, hristiyan, kafir ve münafıkların iç yüzlerini ortaya koyan beyanlardan ibarettir. Kuranı anlamak, öncelikle onun söz konusu asli konularını bilmeye ve anlamaya bağlıdır. İşte biz tamamen bu noktadan hareketle Kuranın temel konuları üzerinde bir çalışma yaptık. Amacımız, bir taraftan din ilimlerini tahsil edememiş okuyucu kitlesine, diğer taraftan da dini tahsil yapmakla birlikte Kuran üzerinde araştırma yapanlara bir nebze olsun yardımcı olmaktadır.

Tefsir Usulü Muhsin Demirci

Bilindiği gibi Kur'an İslam'ın inanç, ibadet ve ahlak esaslarının yanısıra, dünya ve ahiretle ilgili diğer konularda da aşkın ilkeler koyan yüce bir kitaptır. Bu yüzdendir ki, müslümanlar onun telkin ettiği yüksek idealleri kendilerine rehber edinmişler ve hikmet dolu ifadelerini inceleme konusunda olağanüstü bir gayret ve titizlik göstermişlerdir. Hz.Peygamber s.a.v ile başlayan bu gayretler, sahabilerden tabiilere ve onlardan da daha sonraki nesillere intikal ederek zamanımıza kadar gelmiştir.

Tefsir Tarihi